Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την Τετάρτη 31 Μαΐου 2023 η απόφαση της Υπ. Εσωτερικών 1300/2023 (ΦΕΚ Β 3611/31.05.2023) σχετικά με τις εμφανίσεις στα δημόσια και ιδιωτικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα, των υποψηφίων βουλευτών και των οριζόμενων εκπροσώπων των κομμάτων ή των συνασπισμών, στις βουλευτικές εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023.
Η απόφαση αυτή ελήφθη ύστερα από ομόφωνη πρόταση της Διακομματικής Επιτροπής Εκλογών. Μπορείτε να δείτε τα μέλη της Διακομματικής Επιτροπής Εκλογών στο άρθρο μας Εκλογές 2023: Δημοσιεύτηκε η απόφαση με τα μέλη της Διακομματικής Επιτροπής.
Είναι πρόδηλη η σπουδαιότητα της εμφάνισης των υποψηφίων στους τηλεοπτικούς σταθμούς. Είναι εκείνοι οι οποίοι θα επικοινωνήσουν στους ψηφοφόρους τις θέσεις και τα προγράμματα των συνδυασμών τους οποίους εκπροσωπούν. Εξίσου πρόδηλη είναι και η σπουδαιότητα των κανόνων οι οποίοι διέπουν τις εμφανίσεις τους και ιδίως το εάν γίνεται ισότιμη μεταχείρισή τους.
Σύμφωνα με την Υπ. Απόφαση, επειδή οι εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023 διεξάγονται με το σύστημα των δεσμευμένων συνδυασμών (λίστα), δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις
- της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 3023/2002
- της παρ. 2 του άρθρου 18 του π.δ. 15/2022 και
- της παρ. 2 του άρθρου 47 του π.δ. 26/2012
Οι ανωτέρω διατάξεις, οι οποίες δεν θα εφαρμοστούν, προβλέπουν ότι
"Οι εμφανίσεις υποψήφιων βουλευτών σε πάσης φύσεως εκπομπές δημόσιων ή ιδιωτικών ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης λήψης, καθώς και σε φορείς παροχής κάθε μορφής συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών, υπό οποιαδήποτε μορφή, επιτρέπεται, ως εξής: α. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας επιτρέπεται η εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου μόνο μία φορά. β. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας, επιτρέπεται η εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή κατά τη διάρκεια της πιο πάνω περιόδου μέχρι δύο φορές. γ. Ως εμφανίσεις κατά την έννοια της παρούσας παραγράφου θεωρούνται οι προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων, η συμμετοχή τους σε οργανωμένες συζητήσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τα δελτία ειδήσεων, καθώς και η κάλυψη, κατόπιν αιτήματος του υποψηφίου βουλευτή, της προεκλογικής του δραστηριότητας"
Εντοπίζεται, λοιπόν, το καθεστώς το οποίο δεν θα εφαρμοστεί. Ποιο είναι όμως το καθεστώς το οποίο θα εφαρμοστεί?
Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση, αντί αυτών των διατάξεων θα εφαρμοστούν οι "κανόνες δεοντολογίας ως προς την άμεση και έμμεση προβολή τους, ιδίως δε η αρχή της ισότιμης μεταχείρισής τους από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης".
Επιπλέον, στην Υπ. Απόφαση γίνεται αναφορά και στις υπ’ αρ. 4/29.5.2012 και 2/3.9.2015 Οδηγίες του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, "από τις οποίες προκύπτει η γνώμη του ΕΣΡ, ως συλλογικού διοικητικού οργάνου, επί της ερμηνείας των κείμενων διατάξεων, όπως αυτές ισχύουν και σήμερα, στην περίπτωση των εκλογών με το σύστημα των δεσμευμένων συνδυασμών".
Ανατρέχοντας στις αποφάσεις αυτές του ΕΣΡ, στα επίμαχα σημεία εντοπίζουμε περίπου μια διατύπωση ευχών περί "κανόνων δεοντολογίας" και "ισότιμης μεταχείρισης".
 |
| ΕΣΡ 4/29.05.2012 |
 |
| ΕΣΡ 2/03.09.2015 |
Όπως βλέπουμε, οι όροι προβολής των υποψηφίων περίπου επαφίενται στην ευσυνειδησία των ΜΜΕ. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι η απόφαση αυτή προέκυψε ύστερα από ομόφωνη πρόταση της Διακομματικής Επιτροπής Εκλογών. Επιπλέον, οι ρυθμίσεις αυτές δεν εφαρμόζονται για πρώτη φορά στις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023. Εφαρμόστηκαν ξανά και στο παρελθόν.
ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΥΤΕΣ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΑΝ ΞΑΝΑ ΤΟ 2012 & ΤΟ 2015
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά κατά την οποία σε βουλευτικές εκλογές εφαρμόζονται αυτές οι διατάξεις. Εφαρμόστηκαν τόσο στις εκλογές της 17ης Ιουνίου 2012 (ΦΕΚ Β 1730/24.05.2012) όσο και στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου 2015 (ΕΣΡ 2/3.9.2015).
ΤΙ ΙΣΧΥΕ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 21ης ΜΑΪΟΥ 2023
Οι εκλογές της 21ης Μαΐου 2023 δεν έγιναν με λίστα αλλά με σταυροδοσία. Σύμφωνα με την Υπ. Απόφαση της Υπ. Εσωτερικών Ε352/2023 (ΦΕΚ Β 3082/09.05.2023):
Άρθρο 6: Εμφανίσεις στα δημόσια και ιδιωτικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα των υποψήφιων βουλευτών και των οριζόμενων εκπροσώπων των κομμάτων και των συνασπισμών συνεργαζόμενων κομμάτων, οι συνδυασμοί των οποίων ανακηρύχθηκαν από τον Άρειο Πάγο για τη συμμετοχή τους στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου 20231.
Πέραν των προβλεπόμενων στις διατάξεις του ν. 3023/2002 (Α’ 146) και του ν. 3603/2007 (Α’ 188), όπως έχουν κωδικοποιηθεί με το π.δ. 26/2012 (Α’ 57) και το π.δ. 15/2022 (Α’ 39) για τις εμφανίσεις των υποψήφιων βουλευτών και των οριζόμενων εκπροσώπων των κομμάτων και των συνασπισμών συνεργαζόμενων κομμάτων, οι συνδυασμοί των οποίων ανακηρύχθηκαν από τον Άρειο Πάγο για τη συμμετοχή τους στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου 2023, ορίζονται ως εξής:
2. α. Απαγορεύονται, πέραν των επιτρεπόμενων εμφανίσεων, οι δηλώσεις των υποψηφίων βουλευτών σε τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς.
β. Απαγορεύεται στην ΕΡΤ Α.Ε. και στους ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς επίγειας μετάδοσης, καθώς και στους φορείς παροχής συνδρομητικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών μέσω δορυφόρου να μεταδίδουν μηνύματα των υποψηφίων βουλευτών, καθώς και η με οποιονδήποτε τρόπο έμμεση προβολή τους, όπως η αναφορά σε αυτούς κατά τη διάρκεια εκπομπών, εκτός των εκπομπών πολιτικού λόγου.
γ. Επιτρέπεται η επανάληψη της μετάδοσης εμφανίσεων υποψηφίων βουλευτών στα δελτία ειδήσεων της ίδιας ημέρας.
δ. Η εμφάνιση των εκπροσώπων των κομμάτων και των συνασπισμών συνεργαζόμενων κομμάτων στη Διακομματική Επιτροπή Εκλογών για θέματα της αρμοδιότητάς της, εφόσον αυτοί είναι και υποψήφιοι βουλευτές, δεν προσμετράται στις επιτρεπόμενες εμφανίσεις τους, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
ε. Σε περιπτώσεις δηλώσεων μελών της Κυβέρνησης ή Υφυπουργών για θέματα της αρμοδιότητάς τους, τα κόμματα έχουν δικαίωμα απάντησης διά των εκπρο-σώπων τους.
Σε περίπτωση που το μέλος της Κυβέρνησης ή ο Υφυπουργός ή ο εκπρόσωπος κόμματος είναι υποψήφιος βουλευτής, η κατά το προηγούμενο εδάφιο δήλωση ή απάντηση, αντίστοιχα, προσμετρώνται στις εμφανίσεις τους.
στ. Από τους περιορισμούς της παρ. 2 του άρθρου 47 του π.δ. 26/2012, της παρ. 2 του άρθρου 18 του π.δ. 15/2022 και της παρούσας απόφασης, εξαιρούνται οι πρόεδροι ή αρχηγοί κομμάτων, ακόμα κι αν τα αντίστοιχα κόμματα μετέχουν σε συνασπισμούς συνεργαζόμενων κομμάτων, και οι υποψήφιοι βουλευτές Επικρατείας.
Ταυτόχρονα με την ως άνω διάταξη, ίσχυαν και οι διατάξεις
- της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 3023/2002
- της παρ. 2 του άρθρου 18 του π.δ. 15/2022 και
- της παρ. 2 του άρθρου 47 του π.δ. 26/2012
οι οποίες προβλέπουν ότι:
"Οι εμφανίσεις υποψήφιων βουλευτών σε πάσης φύσεως εκπομπές δημόσιων ή ιδιωτικών ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης λήψης, καθώς και σε φορείς παροχής κάθε μορφής συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών, υπό οποιαδήποτε μορφή, επιτρέπεται, ως εξής: α. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας επιτρέπεται η εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου μόνο μία φορά. β. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας, επιτρέπεται η εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή κατά τη διάρκεια της πιο πάνω περιόδου μέχρι δύο φορές. γ. Ως εμφανίσεις κατά την έννοια της παρούσας παραγράφου θεωρούνται οι προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων, η συμμετοχή τους σε οργανωμένες συζητήσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τα δελτία ειδήσεων, καθώς και η κάλυψη, κατόπιν αιτήματος του υποψηφίου βουλευτή, της προεκλογικής του δραστηριότητας"
