«Η επανεκκίνηση του σιδηροδρόμου είναι αναγκαία για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης του κοινού. [..] Έως τότε, θα ισχύσουν τα αυστηρά αυτά μέτρα και θα είμαστε η Ελληνική Κυβέρνηση, ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος και η ΕΡΓΟΣΕ σε πραγματική εγρήγορση, ώστε οι πολίτες να αισθανθούν εμπιστοσύνη και να μπορέσουμε όλοι μαζί να προχωρήσουμε σε μια ουσιαστική αναβάθμιση η οποία δυστυχώς είναι υπερήμερη από δεκαετίες». Αυτά δήλωσε την Τρίτη 14 Μαρτίου ο φερόμενος ως Υπουργός Μεταφορών κος Γεραπετρίτης. Εκείνο όμως που προηγείται της επανεκκίνησης των σιδηροδρόμων είναι η διακοπή των δρομολογίων. Προσπαθήσαμε να αναζητήσουμε τίνος αρμοδιότητα και ευθύνη είναι τόσο η διακοπή όσο και η επανεκκίνηση των σιδηροδρόμων. Ανατρέξαμε στις ανακοινώσεις του Υπ Μεταφορών, της ΡΑΣ, του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ. Αναζητήσαμε κάποια πράξη των παραπάνω φορέων με την οποία δίνεται εντολή διακοπής των δρομολογίων. Δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε τίποτα. Άκαρπη ήταν και η αναζήτησή μας στην Δια@ύγεια. Στο άρθρο αυτό προσπαθούμε να κατανοήσουμε στο όνομα τίνος έκανε τις δηλώσεις αυτές ο Γεραπετρίτης και ειδικότερα αν με τον τρόπο αυτό αποδέχεται την ευθύνη για την διακοπή και την επανεκκίνηση των δρομολογίων. Ο λόγος για τον οποίο καθίσταται σημαντικό αυτό το ζήτημα συνδέεται με το εάν στο μέλλον, ο φορέας που εκτελεί το μεταφορικό έργο (δηλ. η Hellenic Train) θα αναζητήσει κάποια αποζημίωση για τα έσοδα που απώλεσε από την διακοπή των δρομολογίων, εφόσον αυτή η διακοπή δεν έγινε με υπαιτιότητά της αλλά κατόπιν άνωθεν εντολών.
Από την Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2023, οπότε και έγινε το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, έχουν διακοπεί τα δρομολόγια των τρένων, όπως ήταν αναμενόμενο. Η εμπιστοσύνη του επιβατικού κοινού στις σιδηροδρομικές μεταφορές φαίνεται να έχει κλονιστεί.
Η διακοπή των σιδηροδρομικών δρομολογίων φαίνεται να έγινε επειδή η υποδομή (γραμμές, συστήματα κλπ) πάνω στην οποία εκτελείται το μεταφορικό έργο δεν είναι ασφαλής, πρωτίστως για την ανθρώπινη ζωή αλλά και για την περιουσία. Όμως, όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στις σιδηροδρομικές μεταφορές, υπάρχει μία πολυδιάσπαση. Πλέον, δεν είναι ο ΟΣΕ εκείνος ο φορέας ο οποίος έχει την ευθύνη για την υποδομή, το μεταφορικό έργο και τα τεχνικά έργα βελτίωσης της υποδομής. Η ευθύνη για την σιδηροδρομική υποδομή ανήκει στον ΟΣΕ αλλά το μεταφορικό έργο το εκτελεί η ιδωτική εταιρία Hellenic Train.
Συνεπώς, τίθεται το εξής ζήτημα: είναι ο ΟΣΕ (ή κάποιος άλλος φορέας) εκείνος ο οποίος απευθύνθηκε στην Hellenic Train και της έδωσε εντολή διακοπής χρήσης της σιδηροδρομικής υποδομής η οποία είναι υπό την ευθύνη του? Είναι η Hellenic Train που αυτοβούλως αποφάσισε να διακόψει την εκτέλεση των δρομολογίων? Η απάντηση στο ερώτημα αυτό, πιθανότατα να είναι κρίσιμη για την διεκδίκηση αποζημιώσεων από την Hellenic Train, εφόσον αποδειχθεί ότι ουδεμία υπαιτιότητα είχε για την διακοπή των δρομολογίων και κατ' επέκταση για την απώλεια εσόδων. Πρόκειται άραγε να αναλάβει η Κυβέρνηση Μητσοτάκη κάποια πρωτοβουλία "ανάληψης ευθύνης" για να αποζημιώσει την Hellenic Train? Υπενθυμίζουμε ότι αντίστοιχη "ανάληψη ευθύνης" εκ μέρους της Πολιτείας έκανε η Κυβέρνηση Μητσοτάκη με το άρθρο 30 του Ν 4772/2021 (ΦΕΚ A 17/05.02.2021). Σύμφωνα με αυτήν, αποφάσισε την οικονομική ενίσχυση της Aegean Airlines με 120 εκ. ευρώ, αποδεχόμενη ότι η μείωση του μεταφορικού έργου της εταιρίας έγινε με υπαιτιότητα της Πολιτείας, εξ αιτίας των περιοριστικών μέτρων κατά του COVID-19. Και πράγματι έτσι έγινε. Τέτοιες επιχορηγήσεις δόθηκαν σε αεροπορικές εταιρίες και άλλων κρατών μελών της Ε.Ε. Στην ελληνική περίπτωση, το προβληματικό ζήτημα ήταν το τί θα έπαιρνε ως αντάλλαγμα το Κράτος. Δείτε την σχετική ανακοίνωση της Aegean για την καταβολή των 120 εκ. ευρώ εδώ.
Συνοψίζοντας, προσπαθούμε να εντοπίσουμε τον τεχνικά ακριβή λόγο για τον οποίο δεν γίνονται τα δρομολόγια και να διαπιστώσουμε:
α) τίνος αρμοδιότητα και ευθύνη είναι η εντολή διακοπής δρομολογίων
β) αν έχει εκδοθεί πράξη με την οποία γίνεται διακοπή των δρομολογίων
β) τίνος αρμοδιότητα είναι η εντολή επανέναρξης των δρομολογίων.
Οι εμπλεκόμενοι φορείς είναι οι εξής:
1. Το Υπουργείο Μεταφορών στο οποίο δεν υπάρχει Υπουργός
2. Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ)
3. Ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ)
4. Η HELLENIC TRAIN
Σε ό,τι αφορά στο Υπουργείο Μεταφορών, δεν μπορέσαμε να εντοπίσουμε κάποια πράξη με την οποία αυτό έγινε είτε στην Δι@ύγεια είτε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Είναι ο ΟΣΕ, ως διαχειριστής της σιδηροδρομικής υποδομής, ο φορέας εκείνος ο οποίος απαγόρευσε την χρήση της σιδηροδρομικής υποδομής, λόγω προβληματων τα οποία την καθιστούν ανασφαλή για χρήση? Εάν ναι, τότε θα πρέπει ο ΟΣΕ, με πράξη του, να έχει εκδώσει κάποια εντολή διακοπής των δρομολογίων στις εταιριες που εκτελούν το μεταφορικό έργο δηλαδή στην Hellenic Train. Τέτοια πράξη όμως δεν βρήκαμε δημοσιευμένη.
Ούτε η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων έχει δημοσιεύσει κάποιο έγγραφο από το οποίο να προκύπτει ότι έδωσε εντολή διακοπής εκτέλεσης δρομολογίων.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Ν. 2671/1998, όπως διαμορφώθηκε τον Ιούνιο του 2022 με πρωτοβουλία του πρώην υπουργού μεταφορών Κ. Καραμανλή (άρθρο 41 παρ. 1 Ν. 4974/2022 ΦΕΚ Α 124/23.06.2022) ο ΟΣΕ, "ασκεί καθήκοντα διαχειριστή της Εθνικής Σιδηροδρομικής Υποδομής (infrastructure manager), όπως ορίζεται στην περ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4408/2016 (Α’ 135), σε συνδυασμό με τις διατάξεις του παρόντος. Η ΟΣΕ Α.Ε. ως διαχειριστής της σιδηροδρομικής υποδομής, ενεργεί ως ανεξάρτητος οργανισμός φέροντας ευθύνη τόσο για την κατασκευή νέας υποδομής στο ενεργό δίκτυο και στο ενεργό δίκτυο σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας, όσο και για τη συντήρηση και λειτουργία της υφιστάμενης υποδομής, και έχει, επίσης, όσες αρμοδιότητες προβλέπονται από την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία για τον διαχειριστή σιδηροδρομικής υποδομής. 2. Ως διαχειριστής της σιδηροδρομικής υποδομής, η ΟΣΕ Α.Ε. αναλαμβάνει την εκπόνηση Σχεδίου Δράσης του σιδηροδρομικού τομέα και την εκτέλεση όλων των εργασιών που απαιτούνται για το ενεργό σιδηροδρομικό δίκτυο και για το ενεργό δίκτυο σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας, δηλαδή την εκτέλεση τόσο της τακτικής, όσο και της βαριάς συντήρησης. Επίσης, αναλαμβάνει την εκτέλεση εργασιών ανακαίνισης και αναβάθμισης της σιδηροδρομικής υποδομής στο ενεργό δίκτυο, ώστε να ελαχιστοποιούνται ενδεχόμενες διακοπές αναφορικά με την παροχή σιδηροδρομικών υπηρεσιών, καθώς και στο ενεργό δίκτυο σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας, ώστε να αποκαθίσταται το συντομότερο δυνατόν η λειτουργία του. Η ΟΣΕ Α.Ε., μέσω του προγραμματισμού των εργασιών συντήρησης της εν λειτουργία σιδηροδρομικής γραμμής, έχει ως στόχο τη μείωση των σφαλμάτων ώστε να σταθεροποιείται η αποτελεσματική κυκλοφορία της γραμμής και να περιορίζεται η πιθανότητα υποβάθμισης της ποιότητάς της. Η ΟΣΕ Α.Ε. έχει, επίσης, την εποπτεία και τον χειρισμό θεμάτων του υφιστάμενου δικτύου, όπως της επιδομής γραμμής, των γεφυρών και των μεταλλικών έργων, των υπογείων και γεωτεχνικών έργων και λοιπών υφισταμένων εγκαταστάσεων, τη σύνταξη κανονισμών και προδιαγραφών, τη μεταφορά τεχνογνωσίας, την παρακολούθηση τεχνολογικών εξελίξεων στα θέματα επιδομής, υποδομής και κυκλοφορίας και ποιοτικής παρακολούθησης και αξιολόγησης της σιδηροδρομικής γραμμής. 3. Στις αρμοδιότητες της ΟΣΕ Α.Ε. περιλαμβάνονται επίσης: α) η διαχείριση των συστημάτων ρύθμισης και ασφάλειας της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας, β) η ίδρυση και λειτουργία σχολών ή εκπαιδευτικών κέντρων οποιασδήποτε φύσεως, για την παροχή εκπαίδευσης προς οποιοδήποτε πρόσωπο, όπως, ενδεικτικώς, για τους σκοπούς της Οδηγίας 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2007 «σχετικά με την πιστοποίηση του προσωπικού οδήγησης μηχανών έλξης και συρμών στο σιδηροδρομικό σύστημα της Κοινότητας» (L 315/51), καθώς και γ) κάθε άλλη δραστηριότητα που προβλέπεται από το καταστατικό της. 4. Για την εκπλήρωση των σκοπών της, η ΟΣΕ Α.Ε. μπορεί να ιδρύει θυγατρικές εταιρίες οποιασδήποτε μορφής ή να συμμετέχει σε εταιρίες ή σε κοινοπραξίες και να τους εκχωρεί αρμοδιότητες ή και δραστηριότητές της. Επιπλέον, μπορεί να συνεργάζεται με τρίτες ανεξάρτητες εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον σιδηροδρομικό τομέα για την εκπλήρωση των σκοπών τους και εντός του πλαισίου των αρμοδιοτήτων τους, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 7γ του ν. 4408/2016"
Είναι μήπως επειδή η εταιρία η οποία εκτελεί το μεταφορικό έργο, δηλαδή η Hellenic Train, αποφάσισε αυτοβούλως να διακόψει τα δρομολόγια? Η εταιρία, με μια σειρά απο ανακοινώσεις ενημέρωνε για την διακοπή δρομολογίων χωρίς όμως να προκύπτει αν έλαβε εντολή προς τούτο ή αν ήταν δική της πρωτοβουλία.
Ειδικότερα:
Την Τετάρτη 1η Μαρτίου 2023, η HELLENIC TRAIN ανακοίνωσε την κατάργηση δρομολογίων Αθήνα - Θεσσαλονίκη και αντίστροφα καθώς και την εκτέλεση κάποιων δρομολογίων με λεωφορεία για την Τετάρτη 01.03.2023. Με νεότερη ανακοίνωση την ίδια ημέρα, ανακοίνωσε την κατάργηση και άλλων δρομολογίων.
Ταυτόχρονα, ανακοίνωσε ότι: ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 1/3/2023 - H Hellenic Train εκφράζει τη βαθιά της θλίψη για το τραγικό δυστύχημα που προκλήθηκε από τη σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών στα Τέμπη στο ύψος του Ευαγγελισμού. Το προσωπικό της Hellenic Train, που εργάζεται από την πρώτη στιγμή επί τόπου σε πλήρη συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές, προσφέρει τη μέγιστη δυνατή υποστήριξη στις οικογένειες των θυμάτων, των τραυματιών και όλων των επιβατών. Η Hellenic Train θέτει στη διάθεση των νοσοκομείων, στα οποία έχουν μεταφερθεί οι τραυματίες του ατυχήματος, την τράπεζα αίματος που έχει δημιουργηθεί από τους εργαζόμενους της εταιρείας για την κάλυψη των άμεσων αναγκών. Η εταιρεία, με αίσθημα ευθύνης, ενημερώνει ότι πρωταρχικό και αποκλειστικό της μέλημα αυτή τη στιγμή είναι η φροντίδα και η απρόσκοπτη ολοκλήρωση της επιχείρησης εκκένωσης.
Με νεότερες ανακοινώσεις την Τετάρτη 1η Μαρτίου 2023, η HELLENIC TRAIN:
- ανακοίνωσε την κατάργηση όλων των δρομολογίων της Τετάρτης 1/3/2023, με ισχύ από τις 12:00μμ.
- ανακοίνωσε την πραγματοποίηση δρομολογίων με λεωφορεία
- ανακοίνωσε ότι "Καθώς η διερεύνηση των συνθηκών που προκάλεσαν το τραγικό συμβάν βρίσκεται σε εξέλιξη, η Hellenic Train, εταιρεία επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών, συνεχίζει να εργάζεται δίπλα στις αρχές και στους διασώστες στο σημείο του δυστυχήματος και σε όλα τα νοσοκομεία που φροντίζουν τους τραυματίες. H Hellenic Train, η διοίκηση και οι εργαζόμενοί της, στέκεται δίπλα στις οικογένειες των θυμάτων, εκφράζοντας από καρδιάς τα πιο θερμά της συλλυπητήρια αλλά και τη δέσμευσή της για την πλήρη υποστήριξη τους καθώς και όλων των επιβατών".
-ανακοίνωσε την αναστολή των δρομολογίων της Πέμπτης 2 Μαρτίου 2023 λόγω απεργίας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών.
Την Πέμπτη 2 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε την αναστολή όλων των δρομολογίων της Παρασκευής 03.03.2023 λόγω απεργίας που ανακοίνωσαν τα Σωματεία Εργαζομένων
Την Παρασκευή 3 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε την αναστολή όλων των δρομολογίων για το Σάββατο 4/3/2023 και την Κυριακή 5/3/2023 λόγω 48ωρης απεργίας που ανακοίνωσαν τα Σωματεία Εργαζομένων.
Την Κυριακή 5 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε την αναστολή όλων των δρομολογίων για την Δευτέρα 6/3/2023 λόγω απεργίας που ανακοίνωσαν τα Σωματεία Εργαζομένων.
Την Δευτέρα 5 Μαρτίου 2023, ανακοίνωσε την αναστολή όλων των δρομολογίων για την Τρίτη 7/3/2023 και για την Τετάρτη 8/3/2023 λόγω απεργίας που ανακοίνωσαν τα Σωματεία Εργαζομένων
Την Τετάρτη 8 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε την αναστολή όλων των δρομολογίων για την Πέμπτη 9/3/2023 και την Παρασκευή 10/3/2023 λόγω 48ωρης απεργίας που ανακοίνωσαν τα Σωματεία Εργαζομένων.
Την Πέμπτη 9 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε ότι το σύστημα έκδοσης εισιτηρίων θα παραμείνει ανενεργό έως την λήψη οριστικών αποφάσεων για την ημερομηνία επανέναρξης των δρομολογίων.
Την Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε ότι το Σάββατο 11/3/2023 δεν θα πραγματοποιηθεί κανένα δρομολόγιο.
Το Σάββατο 11 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε ότι την Κυριακή 12/3/2023 δεν θα πραγματοποιηθεί κανένα δρομολόγιο, συμπεριλαμβανομένων των Προαστιακών γραμμών και λεωφορείων.
Την Κυριακή 12 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε ότι την Δευτέρα 13/03/2023 δεν θα πραγματοποιηθεί κανένα δρομολόγιο, συμπεριλαμβανομένων των Προαστιακών γραμμών και λεωφορείων.
Την Δευτέρα 13 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε ότι την Τρίτη 14/3/2023 δεν θα πραγματοποιηθεί κανένα δρομολόγιο, συμπεριλαμβανομένων των προαστιακών γραμμών και λεωφορείων. Ταυτόχρονα, ανακοίνωσε την δρομολόγηση λεωφορείων, από την Τετάρτη 15 Μαρτίου, για την μετακίνηση επιβατών σε ορισμένες διαδρομές, έως ότου αποκατασταθεί η σιδηροδρομική κυκλοφορία.
Την Τριτη 14 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε ότι από την Τετάρτη 15 Μαρτίου, για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού, και κυρίως των εργαζομένων, ενεργοποιεί λεωφορειακές γραμμές σε επιλεγμένες διαδρομές, έως την επανεκκίνηση της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας. Τα δρομολόγια υποκαθιστούν κατά ένα μεγάλο μέρος την σιδηροδρομική μετακίνηση.
Την Τετάρτη 15 Μαρτίου 2023 ανακοίνωσε ότι την Πέμπτη 16 Μαρτίου, δεν θα πραγματοποιηθούν τα δρομολόγια των λεωφορείων λόγω της πανελλαδικής απεργίας που έχει ανακοινωθεί.
Την Τρίτη 21 Μαρτίου 2023, η Hellenic Train ανακοίνωσε την επανέναρξη περιορισμένων δρομολογίων.
Από τις παραπάνω ανακοινώσεις προκύπτει ότι
- Τα δρομολόγια από Πέμπτη 02.03.2023 μέχρι και Παρασκευή 10.03.2023 δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω απεργίας.
- Τα δρομολόγια από Σάββατο 11.03.2023 και έπειτα δεν έγιναν για άλλους λόγους.
- Από Τετάρτη 22.03.2023 ξεκίνησαν και πάλι δρομολόγια τα οποία είναι περιορισμένα.
Συνεπώς, το ερώτημα παραμένει. Ποιος φορέας έχει την αρμοδιότητα να δίνει εντολές διακοπής χρήσης της σιδηροδρομικής υποδομής ή διακοπής εκτέλεσης δρομολογίων? Σκοπεύει η Κυβέρνηση να αποζημιώσει την hellenic Train για τα έσοδα που απώλεσε και που θα απωλέσει από την περιορισμένη επανέναρξη δρομολογίων?
