"Είναι απαράδεκτο να δικάζει το Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, σε καθημερινή σχεδόν βάση, 300 υποθέσεις για καθυστερημένες οφειλές προς το Ι.Κ.Α Τ.Ε.Β.Ε Τ.Σ.Α. κλπ. Δεν μπορεί να αμαυρώνεται το Ποινικό Μητρώο του Πολίτη με τέτοιες παραβάσεις ή με άλλα ελαφρά παραπτώματα, που δεν προσιδιάζει ποινικός κολασμός. Οι διοικητικές ποινές ή ένας άλλος τρόπος αντιμετώπισης, θα ήταν ενδεδειγμένος και πρόσφορος, οπωσδήποτε όμως όχι η Ποινική Κύρωση και το εδώλιο του κατηγορούμενου, που επιβαρύνει αφόρητα τα πινάκια των Δικαστικών Υπηρεσιών, μειώνει το κύρος του Δικαστηρίου, και το μεταβάλλει τελικά σε «μπαμπούλα εισπράκτορα» των ταμείων. Ευελπιστούμε σ' αυτή την προσπάθειά μας να’ χουμε την αρωγή των Δικηγορικών Συλλόγων, ώστε να διαφυλαχθεί το Ελληνικό Ποινικό Δίκαιο και ν’ αποτινάξει τις εξοβελιστέες εκείνες ειδικές ποινικές διατάξεις, που το κακοποιούν στην κυριολεξία και αποσπούν το Δικαστή από την εκδίκαση των αμιγώς αξιοποίνων πράξεων"
Ανδρέας Φάκος Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων 1991, “Ομιλία στην Ζ’ ετήσια γενική συνέλευση της Ένωσης Εισαγγελέων”, Εισαγγελικός Λόγος Τ36, 1992
Ακολουθήστε μας στο twitter
Το νομοσχέδιο Φλωρίδη για τον ποινικό κώδικα (ΠΚ) και τον κώδικα ποινικής δικονομίας (ΚΠΔ) κατατέθηκε στο κοινοβούλιο νύχτα, την Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου 2024 και βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας στην διαρκή επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής.
Όπως επισημένεται και στην από 18 Ιανουαρίου 2024 ανακοίνωση (.pdf) της Ένωσης Εισαγγελέων, το νομοσχέδιο ενσωματώνει πολλές από τις προτάσεις της. Διαβάστε περισσότερα για την ανακοίνωση στο άρθρο μας Ποινικός Κώδικας: Όταν "νομοθετεί" η Ένωση Εισαγγελέων.
Στο άρθρο αυτό εξετάζουμε συγκεκριμένα τις προτάσεις για τροποποιήσεις του ΠΚ και ΚΠΔ τις οποίες έκανε με υπομνήματά της η Ένωση Εισαγγελέων το 2012 και το 2013, όπως αυτές καταγράφηκαν στην εφημερίδα της Ένωσης "Εισαγγελικός Λόγος" τεύχος 65.
Οι προτάσεις αυτές έγιναν προς τους τότε Υπουργούς Δικαιοσύνης, Αντώνη Ρουπακιώτη & Χαράλαμπο Αθανασίου, της συγκυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου. Σημειώνεται ότι κατά τα έτη 2012-2013, οπότε έγιναν οι προτάσεις αυτές, ήταν στην κορύφωσή της η οικονομική κρίση, η οποία είχε οδηγήσει σε απόγνωση τους πολίτες λόγω της μεγάλης ανεργίας και των περικοπών σε μισθούς & συντάξεις
Ο λόγος για τον οποίο οι προτάσεις οι οποίες εξετάζονται σε αυτό το άρθρο παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον είναι διότι η Ένωση Εισαγγελέων, με τα υπομήματά της, έδινε την εντύπωση ότι το ποινικό δίκαιο είναι, εκτός των άλλων, και ένα εργαλείο για την αύξηση των δημοσίων εσόδων καθώς και για την αύξηση των οργανικών θέσεων & των αποδοχών τους.
Πρόκειται για υπομνήματα στα οποία συναντώνται εκφράσεις όπως "θεαματική αύξηση δημοσίων εσόδων" και "ισοδύναμα μέτρα". Ταυτόχρονα, στα υπομήματα αυτά, η ποινική καταδίκη παρουσιάζεται ως εργαλείο άσκησης πίεσης για την ρύθμιση ή εξόφληση οφειλών και ο θεσμός της μετατροπής της ποινής ως ταμειακό μέτρο.
Ωστόσο, η έντονη επιστημονική κριτκή την οποία δέχονται κατά καιρούς οι προτάσεις της, δεν μπορεί να παραμερίσει το γεγονός ότι η αποδοχή τους στο νομοσχέδιο Φλωρίδη συνιστά μια κατάκτηση για την Ένωση Εισαγγελέων.
Εκτίμησή μας είναι ότι το νομοσχέδιο Φλωρίδη έρχεται, με καθυστέρηση μιας δεκαετίας, να υιοθετήσει τα μέτρα αυτά και να τα επεκτείνει σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, για τον σκοπό ακριβώς τον οποίο επισημαίνει η Ένωση Εισαγγελέων: την αύξηση των δημοσίων εσόδων.
Ωστόσο, το ποινικό δίκαιο δεν μπορεί, μέσω της απειλής της στέρησης της ελευθερίας, να λειτουργεί ως εισπρακτικός μηχανισμός. Έγραφε ο αείμνηστος εισαγγελέας Βασ. Παππάς:
"Στο παρελθόν, ο ρόλος του ποινικού δικαίου συνίστατο κυρίως στην προστασία των πολιτών από τις επεμβάσεις τις εξουσίας. Τώρα ο τόνος τίθεται στην ασύστολη χρήση του ποινικού δικαίου από την εξουσία, ως πρωταρχικού, αδιαφοροποίητου, πρόχειρου και αυταρχικού μέσου κοινωνικής οργάνωσης και κοινωνικού ελέγχου. Γι’ αυτό και προσφυώς λέγεται πλέον και υπογραμμίζεται, ότι άλλοτε ο πολίτης προστατευότανε με το ποινικό δίκαιο ενώ σήμερα χρειάζεται να προστατευθεί και από το ποινικό δίκαιο"
*Βασ. Παππάς, “Ποινικός πληθωρισμός”, Εισαγγελικός Λόγος Τ6, 1985
Στο τέλος του άρθρου θα βρείτε τα πλήρη κείμενα των υπομνημάτων που εξετάζουμε.
2012: Το ποινικό δίκαιο ως εργαλείο αύξησης δημοσίων εσόδων
Με το από 05.07.2012 υπ' αρ. πρωτ. 113 υπόμνημά προς τον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης, Αντώνη Ρουπακιώτη, η Ένωση Εισαγγελέων πρότεινε μέτρα τα οποία θα κατέτειναν, όπως υποστήριζαν, στον διπλασιασμό των εσόδων του δημοσίου μέσα από την μετατροπή και πληρωμή ποινών.
Πιο συγκεκριμένα πρότεινε την ίδρυση Δικαστικής Αστυνομίας (πάγιο & διαχρονικό αίτημα της Ένωσης) ή την δημιουργία 2 προανακριτικών τμημάτων στις Εισαγγελίες Πρωτοδικών Αθηνών και Θεσσαλονίκης, προς τον σκοπό της ταχείας και αποτελεσματικής διεκπεραίωσης οικονομικών και φορολογικών υποθέσεων κακουργηματικής φύσεως. Ταυτόχρονα, πρότεινε την αύξηση των θέσεων των Αντεισαγγελέων Εφετών για να στελεχώσουν τα Μονομελή Εφετεία τα οποία εκδικάζουν τις ως άνω υποθέσεις.
Τί αποτέλεσμα θα είχαν οι παραπάνω ρυθμίσεις? Την εκδίκαση περισσότερων οικονομικών και φορολογικών υποθέσεων και κατ' επέκταση την αύξηση δημοσίων εσόδων μέσω της μετατροπής και της πληρωμής των επιβαλλομένων ποινών. Παράλληλα, θα αυξάνονταν και οι ρυθμίσεις οφειλών ώστε οι ενδιαφερόμενοι να αποφύγουν την καταδίκη...
Σε ό,τι αφορά στο κόστος της μισθοδοσίας το οποίο θα προέκυπτε από την αύξηση των θέσεων των Αντεισαγγελέων Εφετών, τόνιζαν ότι η αύξηση των δημοσίων εσόδων θα ήταν πολλαπλάσια της όποιας αύξησης δαπανών μισθοδοσίας.
2013: "Θεαματική" αύξηση δημοσίων εσόδων
Με το από 12.02.2013 υπ' αρ. πρωτ. 19, 20, 21 υπόμνημα προς τον Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, τον Υπ. Οικονομικών Ιω. Στουρνάρα και τον Υπουργό Δικαιοσύνης Αντώνη Ρυπακιώτη, η Ένωση Εισαγγελέων επανέρχεται στο αίτημα της αύξησης των θέσεων των εισαγγελέων για να στελεχώσουν τα Μονομελή Εφετεία τα οποία εκδικάζουν οικονομικές & φορολογικές υποθέσεις κακουργηματικής φύσεως. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ένωσης, η αύξηση των Μονομελών Εφετείων θα επέφερε τον άμεσο διπλασιασμό των εσόδων του Ελληνικού Δημοσίου.
Μάλιστα, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, από την πρώτη μόλις ημέρα, η αύξηση των δημοσίων εσόδων θα ήταν θεαματική και πολλαπλάσια της όποιας μελλοντικής αύξησης των δαπανών μισθοδοσίας των δικαστικών λειτουργών.
"Είναι προφανές, επομένως, ότι η αύξηση του αριθμού των οργανικών θέσεων των Εισαγγελέων, όπως προτείνεται με την παρούσα, θα επιφέρει άμεση σημαντική αύξηση των εσόδων των Δικαστηρίων και κατ' επέκταση του κρατικού προϋπολογισμού"
Πώς θα αυξάνονταν "θεαματικά" τα δημόσια έσοδα τα οποία θα μπορούσαν να υπερκαλύψουν τις ανάγκες μισθοδοσίας των εισαγγελέων? Αφενός με την είσπραξη χρημάτων λόγω της μετατροπής των ποινών και αφετέρου με την υπαγωγή περισσότερων οφειλετών του Δημοσίου στη διαδικασία ρύθμισης και την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών υπό τον φόβο τυχόν καταδίκης.
2013: Το ποινικό δίκαιο ως "ισοδύναμα μέτρα"
Τον Ιούλιο του 2013, με το από 09.07.2013 υπ' αρ. πρωτ. 77 υπόμνημα προτάσεων προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης Χαράλαμπο Αθανασίου, η Ένωση Εισαγγελέων είχε προτείνει την αναθεώρηση του θεσμού της αναστολής της ποινής (99ΠΚ), της μετατροπής της ποινής σε χρήμα και των δικαστικών εξόδων, ώστε να εξασφαλιστεί δεν θα τίθεται ανέξοδα σε κίνηση ο μηχανισμός της Ποινικής Δικαιοσύνης. Παράλληλα, η Ένωση ζητούσε την αναθεώρηση του κόστους πρόσβασης στη δικαιοσύνη, η οποία είναι μεν “ελεύθερη” αλλά όχι δωρεάν και για τον λόγο αυτό πρότεινε δικαστικά έξοδα σημαντικού ύψους για τα ένδικα μέσα και τις προσφυγές.
"Ο αιτών ή ο προσφεύγων ή ο ασκών ένδικα μέσα ακόμη και στον Άρειο Πάγο διάδικος ο οποίος ηττάται, θα πρέπει να καλείται να καταβάλει δικαστικά έξοδα που, ανάλογα με το δικαστήριο και το είδος της διαδικασίας, θα πρέπει να είναι σημαντικού ύψους, ώστε και η προκληθείσα δημόσια δαπάνη να ισοφαρίζεται εν μέρει".
Παράλληλα, επαναλάμβαναν το αίτημα για αύξηση των οργανικών θέσεων η οποία, κατά την εκτίμησή τους, δεν θα προκαλούσε επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού διότι το κόστος θα μπορούσε να καλυφθεί από ισοδύναμα μέτρα, όπως η αναμόρφωση της αναστολής της ποινής, της μετατροπής της ποινής σε χρήμα και του θεσμού των δικαστικών εξόδων.
"Με του τρόπο αυτό, όπως ήδη έχουμε υποστηρίξει σε προηγούμενες συναντήσεις μας με προκατόχους σας, είναι δυνατόν να εξευρεθούν και «ισοδύναμα μέτρα» που θα επιτρέψουν τη βελτίωση του μισθολογίου μας, το οποίο —ως γνωστόν έχει περικοπεί σε ποσοστό που συνολικά υπερβαίνει το 50%"
Το από 05.07.2012 Υπόμνημα
Αθήνα 05.07.2012 Αρ. Πρωτ.: 113
Προς Τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Αντώνιο Ρουπακιώτη
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Με την ευκαιρία της ανάληψης των νέων σας καθηκόντων, η οποία πιστεύουμε ότι Θα είναι δημιουργική προς το συμφέρον της δικαιοσύνης, αλλά και με αφορμή τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης, σας εκθέτουμε σε αδρές γραμμές τις προτάσεις μας για την εύρυθμη και ταχεία λειτουργία της ποινικής δικαιοσύνης.
1. ίδρυση προανακριτικών τμημάτων. Το Δ.Σ. της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος διαχρονικά υποστήριζε την ίδρυση Δικαστικής Αστυνομίας στις μεγάλες Εισαγγελίες της χώρας. Ενόψει του γεγονότος ότι λόγω της οικονομικής κρίσης δεν είναι εφικτή η ίδρυση δικαστικής αστυνομίας, προτείνουμε να δημιουργηθούν δύο ειδικά προανακριτικά τμήματα στις Εισαγγελίες Πρωτοδικών Αθηνών και Θεσσαλονίκης, τα οποία θα στελεχωθούν με αστυνομικούς και εξειδικευμένους υπαλλήλους (οικονομολόγους, ειδικούς οικονομοτεχνικούς επιστήμονες, μηχανικούς περιβάλλοντος, πολιτικούς μηχανικούς, ιατρούς κλπ) με απόσπαση από κρατικές υπηρεσίες. Η ρύθμιση αυτή θα συμβάλλει σημαντικά στην επιτάχυνση των προκαταρκτικών εξετάσεων που διενεργούνται από τις εισαγγελικές αρχές, ιδίως στα οικονομικά εγκλήματα. Στην προκειμένη περίπτωση δεν θα υπάρξει οικονομική επιβάρυνση, ενώ δεδομένη θεωρείται η αύξηση των κρατικών εσόδων από την ταχεία και αποτελεσματική διεκπεραίωση κυρίως των οικονομικών και ποινικών φορολογικών υποθέσεων. Ήδη σχετική πρόταση έχουμε υποβάλει στον προκάτοχό σας με το υπ' αριθμ. 15/28.01.2011 έγγραφό μας και θα σας αποστείλουμε τις προσεχείς ημέρες αναλυτική πρότασή μας για τις ανάγκες των Εισαγγελιών Πρωτοδικών Αθηνών και Θεσσαλονίκης.
2) ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ
Σύμφωνα με την πρόσφατη τροποποίηση του Ν.3213/2003 «Δήλωση και έλεγχος περιουσιακής κατάστασης βουλευτών, δημοσίων λειτουργών, ιδιοκτητών ΜΜΕ και άλλων κατηγοριών προσώπων, με την διάταξη του άρθρου 3 του Ν. 4065/2012, οι δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης όλων πλέον των υπόχρεων προς δήλωση προσώπων ταυ άρθρου 1 παρ.1 του Ν.3213/2003, ήτοι για πρώτη φορά και των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών και των μελών του Νομικού συμβουλίου του Κράτους (άρθρ.1 παρ.1 περ. ιά), αναρτώνται στον διαδικτυακό τόπο της Βουλής, με μέριμνα του Προέδρου της Επιτροπής της Βουλής του άρθρου 21 του Ν.3023/2002, ο οποίος καθαρίζει την μορφή, τον τύπο, τα προς δημοσίευση στοιχεία, την χρονική διάρκεια της ανάρτησης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Επίσης, ορίζεται άτι επιτρέπεται και η δημοσίευση στα ΜΜΕ των δηλώσεων όλων των υπόχρεων προσώπων του άρθρου 1 παρ.1, με την προϋπόθεση ότι δημοσιεύεται ολόκληρο το κείμενό τους. Οφείλουμε, να σας εκθέσουμε τον έντονο προβληματισμό και την ανησυχία μας για την εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης και στις περιπτώσεις των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης των Δικαστικών και Εισαγγελικών Λειτουργών και των Μελών του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, χωρίς να ληφθεί υπόψη η φύση των καθηκόντων τους, η οποία τους τοποθετεί στο κέντρο έντονων αντιπαραθέσεων μεταξύ των διαδίκων. Ειδικότερα, είναι προφανές άτι η έκθεση σε «δημόσια θέα των ονομάτων των συγγενικών μας προσώπων, των διευθύνσεων κατοικίας μας, των μέσων μεταφοράς μας προσδιοριζομένων κατά τύπο και αριθμό κυκλοφορίας) των τραπεζικών μας λογαριασμών κλπ, πέραν του ζητήματος συμβατότητας της εν λόγω ρύθμισης με τις συνταγματικές διατάξεις περί λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας και τις διατάξεις του Ν. 2472/1997 για την «Προστασία ταυ ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, δημιουργεί σοβαρότατους κινδύνους ασφάλειας για εμάς και τις οικογένειες μας, αλλά και ευκαιρίες τέλεσης ποινικών αδικημάτων σε κάθε κακόβουλο τρίτο. Σημειώνουμε ότι ήδη εκκρεμεί αίτημά μας για την εξέταση του ζητήματος που έχει προκύψει από την Αρχή Προστασίας δεδομένων Προσωπικού χαρακτήρα και παρακαλούμε για την άμεση νομοθετική ρύθμιση του Θέματος, ώστε να επανέλθει η προηγούμενη μορφή της διάταξης του άρθρου 3 του Ν. 3213, όσον αφορά τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς και τα Μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
3) Αύξηση οργανικών θέσεων Αντεισαγγελέων Εφετών
Με τη νέα ρύθμιση του Ν.4055/2012 για τα Μονομελή Εφετεία υπάρχει η δυνατότητα να διπλασιαστούν οι συνθέσεις των ποινικών δικαστηρίων που δικάζουν κακουργήματα και με τον τρόπο αυτό να δικάζονται διπλάσιες υποθέσεις κακουργημάτων. Αυτό συνεπάγεται διπλασιασμό των εσόδων ταυ Ελληνικού Δημοσίου, τόσο από την τυχόν μετατροπή και πληρωμή των επιβαλλομένων ποινών, όσο και από το γεγονός ότι στην αρμοδιότητα των Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων έχουν υπαχθεί οι υποθέσεις των κακουργημάτων φοροδιαφυγής του Ν. 2523/97, στα οποία οι κατ/νοι θα σπεύδουν να ρυθμίσουν ή να εξοφλήσουν της όποιες οφειλές τους, για να αποφύγουν την καταδίκη τους. Προκειμένου όμως να πραγματοποιηθεί ο διπλασιασμός των ποινικών ακροατηρίων, είναι απαραίτητη η αύξηση του αριθμού των Αντεισαγγελέων Εφετών που υπηρετούν της τρεις μεγαλύτερες Εισαγγελίες Εφετών της χώρας (Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά), κατά οκτώ (8), τρείς (3) και μία (1) αντιστοίχως, ρύθμιση η οποία δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, αφού η αύξηση του αριθμού των Αντεισαγγελέων Εφετών θα γίνει με προαγωγή των ήδη υπηρετούντων Εισαγγελέων Πρωτοδικών σε Αντεισαγγελείς Εφετών, οι οποίοι λαμβάνουν ήδη τον μισθό του Αντεισαγγελέα Εφετών λόγω πολυετίας, ενώ η αύξηση των δημοσίων εσόδων, όπως αυτή προεκτέθηκε, θα είναι πολλαπλάσια της όποιας αύξησης των δαπανών μισθοδοσίας.
4. Αριθμός εισακτέων στην Εθνική Σχολή Δικαστών
Σύμφωνα με την πρόσφατη προκήρυξη για την εισαγωγή σπουδαστών στην Εθνική Σχολή δικαστών, προβλέπεται εισαγωγή δώδεκα (12) μόνο δοκίμων εισαγγελικών παρέδρων. Πλην όμως, με δεδομένη την ύπαρξη 16 επιπλέον κενών οργανικών θέσεων, την πρόσφατη μείωση των θέσεων των αντεισαγγελέων πρωτοδικών κατά δέκα (μετά την ίδρυση και λειτουργία των νέων Εφετείων), αλλά και των αυξημένων αναγκών για τοποθέτηση εισαγγελικών λειτουργών στα οικονομικά τμήματα των εισαγγελιών και στις περιφέρειες που λειτουργούν σωφρονιστικά καταστήματα, καθίσταται επιβεβλημένη η έκδοση συμπληρωματικής προκήρυξης για δεκαέξι (16) επιπλέον θέσεις δοκίμων εισαγγελικών παρέδρων.
Εισαγγελικός Λόγος Τ65 2013
Το από 12.02.2013 Υπόμνημα
Αθήνα 12.02.2013
Αρ. Πρωτ. 19, 20, 21
ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ
α] Πρωθυπουργό κ. Αντώνιο Σαμαρά
β] Υπουργό Οικονομικών κ. Ιωάννη Στουρνάρα
γ] Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Αντώνιο Ρουπακιώτη
Με το νόμο 4055/2012 θεσπίστηκε τα Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων, για την εκδίκαση μιας σειράς κακουργημάτων για τα οποία προβλέπεται ποινή πρόσκαιρης κάθειρξης και, λόγω της φύσης τους, δεν απαιτούν τον έλεγχο από πολυπρόσωπο δικαστικό όργανα. Η ρύθμιση αυτή ήδη δοκιμάστηκε στην πράξη και αξιολογείται ως ιδιαίτερα επιτυχής, αφού επιτάχυνε την ποινική εκκαθάριση των υποθέσεων αυτών, μεταξύ των οποίων όλων εκείνων που αφορούν σε φορολογικές υποθέσεις κακουργηματικού χαρακτήρα (Ν 2523/1997), οι οποίες, εκδικάζονται και εκείνες σε πρώτα βαθμό, από το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων. Ο θεσμός του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων αναμένεται να δώσει μεγάλη ώθηση στον ρυθμό απονομής της Ποινικής Δικαιοσύνης και επιπλέον δεν δεσμεύεται πλέον με την εκδίκαση των υποθέσεων που υπήχθησαν στην καθ' ύλην αρμοδιότητά τους, ο μεγάλος αριθμός των δικαστών της σύνθεσης των Τριμελών Εφετείων Κακουργημάτων από τα οποία εκδικάζονταν οι πράξεις αυτές προηγουμένως. Ενόψει της αποδέσμευσης δύο (2) δικαστών από τις πα πάνω συνθέσεις, υπάρχει η δυνατότητα να διπλασιαστούν τουλάχιστον οι συνθέσεις των ως άνω ποινικών δικαστηρίων, εφόσον αυξηθεί αντίστοιχα και ο αριθμός των Εισαγγελέων που θα στελεχώνουν αυτά τα δικαστήρια, αφού για τη σύνθεση των ακροατηρίων αυτών απαιτείται ένας Εφέτης και ένας Αντεισαγγελέας Εφετών. Η αύξηση των θέσεων των Εισαγγελέων για να καλυφθούν επαρκώς οι συνθέσεις των Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων κατά τα ανωτέρω, θα σηματοδοτήσει με βεβαιότητα άμεσο διπλασιασμό των εσόδων του Ελληνικού Δημοσίου με μέτριο υπολογισμό, λόγω της μετατροπής των ποινών που μετατρέπονται, την υπαγωγή περισσότερων οφειλετών του Δημοσίου στη διαδικασία ρύθμισης και την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών έναντι του δημοσίου, ενόψει τυχόν καταδίκης των υποδίκων οφειλετών. Τα ενδιαφέρον σας για την αύξηση των δημοσίων εσόδων, εκτός άλλων και μέσω της ταχείας εκκαθάρισης των εκκρεμών υποθέσεων, είναι αυτονόητο. Για να υλοποιηθούν τα πιο πάνω, εν τούτοις, απαιτείται η αύξηση των οργανικών θέσεων των Εισαγγελέων στο βαθμό του Αντεισαγγελέα Εφετών, ως εξής:
(i) τέσσερις (4) θέσεις για την Εισαγγελία Εφετών Αθηνών, (ii) τρεις (3) θέσεις για την Εισαγγελία Εφετών Θεσσαλονίκης, (iii) δύο (2) Θέσεις για την Εισαγγελία Εφετών Πειραιώς και (iv) από μια (1) θέση μια τις λοιπές Εισαγγελίες Εφετών της χώρας, ήτοι συνολικά είκοσι δύο (22) νέες θέσεις στο βαθμό του Αντεισαγγελέα Εφετών. Πρόκειται για ρύθμιση η οποία δεν επιφέρει αύξηση δαπανών για τα δύο (2) επόμενα έτη (δηλαδή τα τρέχον καθώς και το επόμενα), μέχρι να αποφοιτήσουν οι νέοι δικαστικοί λειτουργοί από την Εθνική Σχολή δικαστικών Λειτουργών και να διοριστούν ως πάρεδροι Εισαγγελίας ενόψει του ότι, ως γνωστόν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους στην Εθνική Σχολή δικαστικών Λειτουργών αμείβονται με συμβολικό ποσό, καλυπτόμενο μάλιστα κατά ποσοστό 95% από το ΕΣΠΑ, η δε αύξηση του αριθμού των Αντεισαγγελέων Εφετών θα γίνει με προαγωγή των ήδη υπηρετούντων Εισαγγελέων Πρωτοδικών σε Αντεισαγγελείς Εφετών (οι οποίοι σημειωτέον λαμβάνουν ήδη τα μισθό του Αντεισαγγελέα Εφετών λόγω πολυετίας), ενώ ήδη από την πρώτη μόλις ημέρα εφαρμογής του μέτρου, η αύξηση των δημοσίων εσόδων κατά του προεκτεθέντα τρόπο θα είναι θεαματική και πολλαπλάσια της όποιας μελλοντικής αύξησης των δαπανών μισθοδοσίας των δικαστικών λειτουργών. Είναι προφανές, επομένως, ότι η αύξηση ταυ αριθμού των οργανικών Θέσεων των Εισαγγελέων, όπως προτείνεται με την παρούσα, θα επιφέρει άμεση σημαντική αύξηση των εσόδων των Δικαστηρίων και κατ' επέκταση του κρατικού προϋπολογισμού, και θα επιταχύνει σημαντικά το ρυθμό απονομής της Ποινικής Δικαιοσύνης, όπως επιβάλλεται σε ένα κράτος Δικαίου. Τέλος, σύμφωνα με πληροφορίες που περιήλθαν στο διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσής μας, στην επικείμενη προκήρυξη του εισαγωγικού Διαγωνισμού της 20ης Σειράς της Εθνικής Σχολής Δικαστικών λειτουργών, προβλέπεται η κάλυψη οκτώ (8) μόνον θέσεων Εισαγγελέων, παρά το γεγονός άτι τα οργανικά κενά είναι είκοσι έξ (26). Εάν αυτό δεν συμβεί, είναι πρόδηλο ότι όχι μόνο καθίσταται ανέφικτος ο στόχος της βέλτιστης απόδοσης των Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων και, συνακόλουθα, της αύξησης των δημοσίων εσόδων από την ταχεία εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων φοροδιαφυγής, αλλά Θα επιβραδυνθεί περαιτέρω συνολικά ο ρυθμός απονομής της Ποινικής Δικαιοσύνης. Θεωρούμε ότι θα συμμεριστείτε τις απόψεις μας και Θα ενεργήσετε ό,τι απαιτείται για την ενδυνάμωση του Θεσμού των Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων, μέσω της προτεινόμενης αύξησης των Θέσεων των Εισαγγελέων, ώστε να μην απομείνει γράμμα κενό η πρωτοβουλία αυτή που τόσο χρήσιμη αποδεικνύεται για την αντιμετώπιση εκτός άλλων της κακουργηματικής φοροδιαφυγής.
Εισαγγελικός Λόγος Τ65 2013
Το από 09.07.2013 Υπόμνημα
Αθήνα, 09.07.2013 Αριθμ. Πρωτ.: 77
ΠΡΟΣ Τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Χ. Αθανασίου
ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
Μέλημα της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος είναι η συμβολή στην ορθή και καίρια απονομή της Ποινικής δικαιοσύνης. Παραθέτουμε ακολούθως ορισμένες προτάσεις μας, οι οποίες μπορούν —εφ' όσον τύχουν περαιτέρω τεχνικής επεξεργασίας, για την οποία επιφυλασσόμεθα να ανταποκριθούμε σε τυχόν πρόσκλησή σας να φανούν χρήσιμες στον πιο πάνω στόχο.
Ι. Πεδίο λειτουργίας του Συστήματος Ποινικής Δικαιοσύνης
[..]
(ΙΙ) Αύξηση των (οργανικών) θέσεων των Αντεισαγγελέων Εφετών, προκειμένου να επιτευχθεί η καλή λειτουργία των Μονομελών Εφετείων. Η στελέχωση των συνθέσεων των Μονομελών Εφετείων από Εισαγγελείς πάσχει λόγω του μικρού αριθμού τους (που παρέμεινε ο ίδιος με πριν), ενώ πολλαπλασιάστηκαν οι δικάσιμοι, στις οποίες οι ίδιοι Εισαγγελείς καλούνται να μετάσχουν με τη δημιουργία των νέων αυτών Δικαστηρίων. Σημειωτέον ότι η αύξηση των οργανικών θέσεων δεν θα επιβαρύνει του κρατικό προϋπολογισμό, καθώς μπορεί να καλυφθεί από ισοδύναμα μέτρα, μέσω της αναμόρφωσης της αναστολής της ποινής, της μετατροπής της ποινής σε χρηματική και του θεσμού των δικαστικών εξόδων [βλ. την υπ' αριθμ. 21/2013 επιστολή μας και κατωτέρω, υπό (ΙΙ.i).
[..]
ΙΙ. Πεδίο νομοθετικών ρυθμίσεων σε ουσιαστικό - δικονομικό ποινικά επίπεδο
(i) Αναθεώρηση του θεσμού: (i) της αναστολής της ποινής (άρθρο 99 Ποινικού Κώδικα), (ii) της μετατροπής της ποινής σε χρηματική (όταν δεν αναστέλλεται η ποινή, άρθρο 82 Ποινικού Κώδικα) και (iii) των επιβαλλόμενων δικαστικών εξόδων, ώστε να εξασφαλιστεί ότι όταν τίθεται σε κίνηση ο δυσκίνητος και δαπανηρός μηχανισμός του Συστήματος Ποινικής δικαιοσύνης, αυτό δεν θα γίνεται ανέξοδα για το διάδικο (τουλάχιστον τον ηττώμενο), ο οποίος θα καλείται με ορθολογικό τρόπο να μετέχει στην κάλυψη της δαπάνης που προκαλεί. Με του τρόπο αυτό, όπως ήδη έχουμε υποστηρίξει σε προηγούμενες συναντήσεις μας με προκατόχους σας, είναι δυνατόν να εξευρεθούν και «ισοδύναμα μέτρα» που θα επιτρέψουν τη βελτίωση του μισθολογίου μας, το οποίο —ως γνωστόν έχει περικοπεί σε ποσοστό που συνολικά υπερβαίνει το 50%.
(ii) Αναθεώρηση του κόστους πρόσβασης στη δικαιοσύνη, η οποία είναι μεν “ελεύθερη” (υπό την έννοια της μη ύπαρξης κατ' αρχήν δυσανάλογων προσκομμάτων), αλλά όχι δωρεάν. Επομένως, ο αιτών ή ο προσφεύγων ή ο ασκών ένδικα μέσα ακόμη και στον Άρειο Πάγο διάδικος ο οποίος ηττάται, θα πρέπει να καλείται να καταβάλει δικαστικά έξοδα που, ανάλογα με το δικαστήριο και το είδος της διαδικασίας, θα πρέπει να είναι σημαντικού ύψους, ώστε και η προκληθείσα δημόσια δαπάνη να ισοφαρίζεται εν μέρει
(ΙΙΙ) Ενίσχυση θεσμών διευθέτησης της ποινικής παράβασης κατά παρέκκλιση του Συστήματος Ποινικής Δικαιοσύνης, υπό μορφή «κάμψης της αρχής της νομιμότητας σε υποθέσεις ήσσονος και μέσης βαρύτητας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται ο θεσμός της ποινικής συνδιαλλαγής (plea bargaining), με βάση πρότυπα που εφαρμόζονται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήδη από το στάδιο πριν την έναρξη της ποινικής διαδικασίας (δηλ. πριν την άσκηση ποινικής δίωξης). Αυτό θα αποφορτίσει σημαντικά το Σύστημα Ποινικής δικαιοσύνης (βλ. το υπ' αριθμ. πρωτ. 40/2013 έγγραφό μας). Η σχετική ρύθμιση που περιέχεται στο σχέδιο νόμου «Ενέχυρο - ποινική συνδιαλλαγή σε εγκλήματα σε βάρος του δημοσίου κ.λπ» κινείται κατ' αρχήν στη σωστή κατεύθυνση.
(iv) Απλούστευση του σταδίου της ενδιάμεσης διαδικασίας (δικαστικά Συμβούλια), και απόλυτη μείωση της δυνατότητας άσκησης ενδίκων μέσων κατά βουλευμάτων.
(ν) Δραστικός περιορισμός στο στάδιο της κύριας ανάκρισης με θέση κριτηρίων (χρονικών, αριθμητικών), της δυνατότητας του κατηγορουμένου να υποβάλει αιτήσεις και προσφυγές χωρίς περιορισμό, πράγμα που επάγεται μεγάλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της ανάκρισης και, συχνά, εξάντληση του μέγιστου επιτρεπόμενου χρονικού ορίου προσωρινής κράτησης, με συνέπεια την ελευθέρωση προφυλακισμένων εγκληματιών πριν παραπεμφθούν σε δίκη.
(vi) Ανακριτικές πράξεις όπως η άρση του απορρήτου (επικοινωνιών και τραπεζικού), η κατάσχεση, η δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών κ.λπ. θα πρέπει να γίνεται με συνοπτική (χωρίς αιτιολογία) διάταξη του Ανακριτή, κατά της οποίας να χωρεί προσφυγή και να μην απαιτείται -όπως τώρα- η έκδοση βουλεύματος, που δημιουργεί επιπλέον αναιτιολόγητη καθυστέρηση. Σημειωτέου ότι -τουλάχιστον όσον αφορά στη δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών και περιουσιακών στοιχείων- ήδη ο Ανακριτής δύναται να το πράξει μονομερώς σε υποθέσεις νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (Ν 3691/2008).
(vii) Κατάργηση της διάταξης του άρθρου 248 § 5 ΚΠΔ (όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρο 102 § 5 Ν 4139/2013) περί υποχρέωσης ολοκλήρωσης της κύριας ανάκρισης με προσωρινά κρατούμενο, αδιακρίτως της βαρύτητας ή συνθετότητάς της, εντός τεσσάρων (4) μηνών αφότου η δικογραφία περιήλθε στον ανακριτή, καθώς και περί δυνατότητας παράτασης της ανάκρισης για σαράντα (40) ακόμη ημέρες, με βούλευμα του αρμοδίου δικαστικού συμβουλίου. Σημειωτέον ότι η μη τήρηση της προθεσμίας αυτής ανάγεται πλέον σε κώλυμα προαγωγής του δικαστικού λειτουργού στον επόμενο βαθμό, με αντίστοιχη πρόβλεψη στο άρθρο 85 β 2 ΚΟΔΚΔΛ.
(viii) Η παραπομπή για τα κακουργήματα στο ακροατήριο θα πρέπει να επεκταθεί και να αναχθεί σε γενικά κανόνα, και να γίνεται με απευθείας εισαγωγή στο ακροατήριο του αρμοδίου δικαστηρίου (όπως τώρα ισχύει για τα ναρκωτικά, φορολογικά κακουργήματα, ληστείες, κλοπές κλπ., άρθρο 308Α ΚΠΔ). Τούτο θα σημάνει σημαντική επιτάχυνση της σχετικής διαδικασίας, που τώρα κατά κανόνα απαιτεί έκδοση βουλεύματος.
(ix) Αναθεώρηση της υποχρέωσης λεπτομερούς αιτιολόγησης αδιακρίτως όλων των διατάξεων, αποφάσεων κ.λπ. των δικαστικών οργάνων και εξάρτησή της από το είδος της απόφασης ή της διάταξης (εάν δηλαδή πρόκειται για ζήτημα με νομική ή αποδεικτική συνθετότητα). Καθιέρωση δυνατότητας απόρριψης αιτήσεων, ενδίκων μέσων, ενδίκων βοηθημάτων, προσφυγών κ.λπ. με συνοπτική αιτιολογία, με πρόβλεψη δικαιώματος προσφυγής κατά των απορριπτικών διατάξεων.
(x) Κατάργηση της διάταξης του άρθρου 2 § 1 Ν 4022/2011 (όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 76 Ν 4139/2013), περί υποχρέωσης ολοκλήρωσης της προκαταρκτικής εξέτασης υποθέσεων του Ν 4022/2011 από τον Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς, εντός δύο (2) μηνών αδιακρίτως της συνθετότητάς τους. Σημειωτέον ότι η μη τήρηση της προθεσμίας αυτής ανάγεται πλέον σε κώλυμα προαγωγής του δικαστικού λειτουργού στον επόμενο βαθμό, με αντίστοιχη πρόβλεψη στο άρθρο 85 § 2 ΚΟΔΚΔΛ.
(x) Ίδρυση ειδικών προανακριτικών τμημάτων στις Εισαγγελίες Πρωτοδικών Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης (βλ. υπ' αριθμ. πρωτ. 41/2013 επιστολή μας). Στη σωστή κατεύθυνση αξιολογείται συναφώς η διάταξη του άρθρου 3 του σχεδίου νόμου «Ενέχυρο - ποινική συνδιαλλαγή σε εγκλήματα σε βάρος του Δημοσίου κλπ.»
(xi) Θαρραλέα απεγκληματοποίηση και αποποινικοποίηση εγκλημάτων ήσσονος απαξίας.
(ν) Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών:
(α) Κατάργηση των διατάξεων:
(α) του άρθρου 17 § 7 Ν. 1756/1988 (όπως αντικαταστάθηκε με τα άρθρο 86 § 2 Ν 4044/2012) περί έγκρισης και τροποποίησης των κανονισμών των δικαστηρίων και Εισαγγελιών από τις οικείες Ολομέλειες των Ανωτάτων δικαστηρίων.
(β) του άρθρου 43 § 3 Ν 1756/1988 (όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρα 90 § 1 Ν 4055/2012), περί μη οφειλής μισθού για αδικαιολόγητη καθυστέρηση παράδοσης δικογραφιών κ.λπ. κατά την κρίση του διευθύνοντος το οικείο Δικαστήριο κλπ.
(γ) του άρθρου 44 § 11 Ν 1756/1988 (όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 90 § 2 Ν 4055/2012) περί μη χρήσης δικαστικών διακοπών εάν, κατά την κρίση του προϊστάμενου του δικαστικού λειτουργού, υπάρχει κίνδυνος ουσιώδους καθυστέρησης στην έκδοση αποφάσεων κ.λπ.
(δ) του άρθρου 85 § 2 Ν 1756/1988 (όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 93 § 6 Ν 4139/2013) στο οποίο ανάγεται σε ουσιαστικό στοιχείο προαγωγής στον επόμενο βαθμό η τήρηση από το δικαστικό λειτουργό των (εξωπραγματικών) προθεσμιών ολοκλήρωσης της προκαταρκτικής εξέτασης στις υποθέσεις διαφθοράς (Ν 4022/2011) και της κύριας ανάκρισης με προσωρινά κρατουμένους στις λοιπές περιπτώσεις.
(ε) Απόσυρση της διάταξης του άρθρου 43 του σχεδίου νόμου «Ενέχυρο - ποινική συνδιαλλαγή σε εγκλήματα σε βάρος του δημοσίου κ.λπ. περί μη δικαιώματος των μελών των ΔΣ των δικαστικών ενώσεων να διατελέσουν μέλη των Συμβουλίων Επιθεώρησης και να ενεργήσουν επιθεώρηση δικαστικών λειτουργών.
Εισαγγελικός Λόγος Τ65 2013
UPDATE 24/02/2024: Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της κυβερνήσεως ο Ν. 5090/2024 (ΦΕΚ Α 30/23.02.2024) με τον οποίο ενσωματώνονται στον Ποινικό Κώδικα οι τροποποιήσεις του νομοσχεδίου Φλωρίδη, οι οποίες ψηφίστηκαν από την Βουλή την Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2024.
Μπορείτε να βρείτε κωδικοποιημένο τον Ποινικό Κώδικα 2024 σε μορφή .pdf εδώ και σε κείμενο στην σελίδα μας εδώ.
Μπορείτε να βρείτε κωδικοποιημένο τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας 2024 σε μορφή .pdf εδώ και σε μορφή κειμένου στην σελίδα μας εδώ.
Δείτε το ιστορικό των τροποποιήσεων του Ποινικού Κώδικα εδώ.
Μπορείτε να βρείτε το ιστορικό των τροποποιήσεων του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας εδώ.
Μπορείτε να βρείτε το νομοσχέδιο και το υπόλοιπο υλικό στο άρθρο μας Alert | Ποινικός Κώδικας: Κατατέθηκε νύχτα το τριτοκοσμικό νομοσχέδιο Φλωρίδη στην Βουλή
Μπορείτε να βρείτε τον σχολιασμό μας στο αρχικό νομοσχέδιο, όπως αυτό παρουσιάστηκε στην δημόσια διαβούλευση, στο άρθρο μας Ποινικό Καθεστώς
Photo by Vitaly Taranov on Unsplash
