Την Τετάρτη 30 Απριλίου 2025 ανακοινώθηκε στην Βουλή η δικογραφία κατά Καραμανλή και Σπίρτζη για το έγκλημα των Τεμπών. Σε αντίθεση με την "κανονικότητα" η οποία είχε διαμορφωθεί μέχρι σήμερα και η οποία περιελάμβανε πολλές καθυστερήσεις, η διαβίβαση της δικογραφίας αυτής έγινε σε χρόνο ρεκόρ. Αυτή η επίσπευση ίσως είναι μία ένδειξη ότι η Κυβέρνηση έχει αποφασίσει να ρίξει αυλαία στην υπόθεση των Τεμπών με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες. Το "μπάζωμα" των ευθυνών δεν επέρχεται μόνο με την απόρριψη των προτάσεων των κομμάτων για την άσκηση ποινικής δίωξης κατά υπουργών. Επέρχεται και με την υπερψήφιση προτάσεων για τα ελαφρύτερα δυνατά ποινικά αδικήματα. Κάτι τέτοιο δεν εξυπηρετεί την ανακάλυψη της αλήθειας, που είναι πάγιο αίτημα των συγγενών των θυμάτων και της κοινωνίας. Ωστόσο, φαίνεται να ευνοεί την απόσυρση του εγκλήματος των Τεμπών από την καθημερινότητα καθώς και την δημοσκοπική ανάκαμψη της Κυβέρνησης. Ο ρόλος των κομμάτων της αντιπολίτευσης είναι ακόμα μία φορά ύποπτος. Με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους, οδηγούν την υπόθεση προς την κατεύθυνση του "μπαζώματος" των ευθυνών, παρέχοντας υπηρεσίες στην Κυβέρνηση.
Ακολουθήστε μας στο BlueSky, στο mastodon, στο twitter και στο Facebook
Η ανακοίνωση της δικογραφίας
Την Τετάρτη 30 Απριλίου 2025 ο Πρόεδρος της Βουλής, Νικήτας Κακλαμάνης, ανακοίνωσε στην Ολομέλεια (πρακτικά σελ. 7) ότι ο Υπουργός Δικαιοσύνης διαβίβασε στη Βουλή ποινική δικογραφία για τους Σπίρτζη και Καραμανλή σχετικά με το έγκλημα των Τεμπών:
Έχω την τιμή να ανακοινώσω στο Σώμα ότι ο Υπουργός Δικαιοσύνης διαβίβασε στη Βουλή σύμφωνα με το άρθρο 86 του Συντάγματος και τον ν. 3126/2003 «Ποινική Ευθύνη των Υπουργών», όπως ισχύουν, στις 28-04-2025, ποινική δικογραφία που αφορά στον πρώην Υφυπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Ιωάννη Κεφαλογιάννη, ποινική δικογραφία που αφορά στον πρώην Υφυπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Μιχαήλ Παπαδόπουλο, ποινική δικογραφία που αφορά στον πρώην Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Κωνσταντίνο Καραμανλή, και ποινική δικογραφία που αφορά στους διατελέσαντες Υπουργούς Υποδομών και Μεταφορών κατά το χρονικό διάστημα από 1-01-2016 έως και 28-02-2023.
Πού "σκόνταψε" ο Ανακριτκής
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της real.gr, το οποίο περιέχει και το διαβιβαστικό έγγραφο του εφέτη ανακριτή, αφορμή για την διαβίβαση των στοιχείων στάθηκαν οι απολογίες των κατηγορουμένων υπαλλήλων του Υπουργείου Μεταφορών στις οποίες επικαλέστηκαν την την κατά νόμον εποπτεία που ασκεί ο εκάστοτε Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών. Δηλαδή, από τα στοιχεία που είχε μέχρι τότε στα χέρια του ο εφέτης ανακριτής, έκρινε ότι δεν είχε "σκοντάψει" σε τυχόν ποινικές ευθύνες υπουργών και ότι το μοναδικό τέτοιο στοιχείο ήταν οι εν λόγω ισχυρισμοί στις απολογίες των κατηγορουμένων.
Καθυστερήσεις και ρεκόρ διαβίβασης δικογραφίας
Το άρθρο 86 του Συντάγματος και ο Ν. 3126/2003 (νόμος "περί ευθύνης υπουργών") προβλέπουν την αμελλητί διαβίβαση δικογραφιών στη Βουλή, οι οποίες αφορούν σε ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες υπουργών.
Η Βουλή κι όχι η Κυβέρνηση ή άλλο όργανο, είναι εκείνη η οποία πρέπει να ενημερώνεται πρώτη και αμελλητί για δικογραφίες κατά μελών της κυβέρνησης. Τούτο διότι η Βουλή έχει δικαστικές αρμοδιότητες και είναι εκείνη που ασκεί τις ποινικές διώξεις κατά υπουργών. Δηλαδή ασκεί καθήκοντα οιονεί εισαγγελέα.
Όπως αναλύεται στο άρθρο μας Τέμπη - Ευθύνη Υπουργών: Γιατί καθυστερούν οι δικογραφίες?, με την συνεπικουρία μιας εγκυκλίου του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου από το 2003 (4/2003), οι κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ & ΣΥΡΙΖΑ, διαμόρφωσαν ένα στρεβλό πλαίσιο, ένα παρά-Σύνταγμα, σύμφωνα με το οποίο η Βουλή καθίσταται τελευταίος τροχός της αμάξης. Αντί να ενημερώνεται πρώτη και "αμελλητί", η Βουλή, ενημερώνεται τελευταία, αφού πρώτα έχει ενημερωθεί η Κυβέρνηση, διά του Υπουργού Δικαιοσύνης. Δηλαδή, η εκάστοτε ελεγχόμενη κυβέρνηση λαμβάνει γνώση της δικογραφίας πριν από εκείνον που την ελέγχει (Βουλή). Με την παρά-διαδικασία αυτή, η οποία προβλέπει ένα "γαϊτανάκι" Αρείου Πάγου, Υπουργού Δικαιοσύνης και Προέδρου της Βουλής, προκύπτουν καθυστερήσεις μέχρι να ενημερωθεί η Βουλή.
Τα παραδείγματα των καθυστερήσεων είναι πολλά. Τέτοια καθυστέρηση προέκυψε για παράδειγμα, στην διαβίβαση της δικογραφίας για το μπάζωμα των Τεμπών. Χρειάστηκε πάνω από ένας μήνας για να φτάσει η δικογραφία στη Βουλή, αφού πρώτα είχε προηγηθεί ένα τοπικό "μπάζωμα" της στην Λάρισα, και "συμπτωματικά", η δικογραφία έφτασε στην Βουλή την ημέρα που θα έκλεινε για 20 ημέρες λόγω ευρωεκλογών, κάνοντας μάλιστα τη 2η μεγαλύτερη διακοπή εργασιών λόγω εκλογών των τελευταίων 40 ετών. Έκτοτε η δικογραφία παρέμεινε στα αζήτητα. Χρειάστηκε να περάσει 1 χρόνος και 2 μεγαλειώδεις πορείες για να συσταθεί προανακριτική επιτροπή για το μπάζωμα. Αλλά και αυτή, χάρη στο ΠΑΣΟΚ, έγινε για ένα πλημμέλημα.
Σε άλλο παράδειγμα, επιζήσασα του εγκλήματος των Τεμπών είχε καταθέσει μήνυση κατά μελών της Κυβέρνησης από τις 30.08.2023 και η δικογραφία ανακοινώθηκε στη βουλή 1,5 χρόνο μετά, την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2025, χωρίς να γίνει τίποτε έκτοτε.
Ενώ, λοιπόν, το συνηθισμένο είναι να παρουσιάζονται καθυστερήσεις στη διαβίβαση των δικογραφιών, κάτι τέτοιο δεν συνέβη με την δικογραφία για τους Καραμανλή και Σπίρτζη. Η Κυβέρνηση φαίνεται να επιδίωξε την άμεση εισαγωγή της στη Βουλή.
Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, η δικογραφία διαβιβάστηκε από τον εφέτη ανακριτή την Παρασκευή 25 Απριλίου 2025 και ανακοινώθηκε στη Βουλή την Τετάρτη 30 Απριλίου 2025 ήτοι μέσα σε μόλις 5 ημέρες! Πρόκειται για ρεκόρ ταχύτητας από έναν μηχανισμό ο οποίος δεν έχει συνηθίσει να κινείται με τέτοιους ρυθμούς.
Ωστόσο, αυτό το χρονικό ρεκόρ που σημειώθηκε στην εν λόγω δικογραφία δεν είναι για πανηγυρισμούς αλλά για προβληματισμό. Γιατί τέτοια βιασύνη από μία κυβέρνηση η οποία έχει αποδείξει ότι αντιμετωπίζει το έγκλημα των Τεμπών με όρους πολιτικού κόστους κι όχι με όρους ορθής απονομής δικαιοσύνης?
Λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε εξουσία έχει ως σκοπό την διατήρηση της κι όχι την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συμφέροντος, η δυσπιστία απέναντι της πρέπει να είναι δεδομένη.
"Κατηγορητήριο"
Το επόμενο βήμα της διαδικασίας είναι να καταθέσουν τουλάχιστον 30 βουλευτές πρόταση δίωξης κατά των εμπλεκόμενων στην δικογραφία υπουργών.
Η πρόταση αυτή δεν είναι υποχρεωτικό να προέρχεται από την αντιπολίτευση. Μπορεί να την καταθέσει και η Κυβέρνηση και να την προσαρμόσει στις "ανάγκες" της. Και μάλλον, έτσι πρόκειται να γίνει στην προκειμένη περίπτωση.
Το άρθρο 86 του Συντάγματος αναφέρεται σε πρόταση δίωξης κι όχι σε "κατηγορητήριο". Ο όρος "κατηγορητήριο" είναι μια επινόηση της κυβέρνησης (βλ. εδώ και εδώ), τον οποίο για κάποιο άγνωστο λόγο έσπευσαν να υιοθετήσουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Μάλιστα, το Κίνημα Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη έχει παρουσιάσει προτάσεις τις οποίες περιφέρει ως "κατηγορητήρια" (sic!).
Αυλαία στις ποινικές ευθύνες υπουργών
Όπως αναλύεται στα άρθρα μας Τέμπη: Συγκάλυψη, Παραπληροφόρηση, Ευθύνη υπουργών, Βουλευτική ασυλία και Παραγραφή και Τέμπη: Όχι, η δικαιοσύνη ΔΕΝ κάνει έρευνα για τον Καραμανλή, ούτε είναι προαπαιτούμενο για να του ασκήσει δίωξη η Βουλή, η κατάθεση πρότασης για την δίωξη Καραμανλή - Σπίρτζη, όχι μόνο δεν οδηγεί στην ανακάλυψη της αλήθειας και την απόδοση τυχόν ποινικών ευθυνών αλλά, αντιθέτως, βλάπτει τον αγώνα των συγγενών, προκαλεί μη αναστρέψιμες επιπτώσεις και λειτουργεί υπέρ της Κυβέρνησης.
Δηλαδή, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευση εμφανίζονται να εξαπολύουν δήθεν βαρύτατες κατηγορίες κατά της κυβέρνησης, στην πραγματικότητα λειτουργούν υπέρ αυτής και εις βάρος της αλήθειας, της απονομής δικαιοσύνης και της κοινωνίας.
Τούτο διότι αν η παρούσα Βουλή, στην οποία η Κυβέρνηση ΝΔ έχει την πλειοψηφία, απορρίψει την πρόταση δίωξης, τότε μια μελλοντική Βουλή υπό άλλους συσχετισμούς δυνάμεων δεν θα μπορεί να εγείρει εκ νέου ζήτημα ποινικών ευθυνών κατά Καραμανλή και λοιπών πρώην υπουργών (περιορισμένο οιονεί δεδικασμένο). Με απλά λόγια, θα πέσει αυλαία στην υπόθεση των Τεμπών για ό,τι αφορά σε ενδεχόμενες ευθύνες πρώην υπουργών.
Η σπουδή της αντιπολίτευσης για κατάθεση προτάσεων ("κατηγορητηρίων") στην παρούσα Βουλή, είναι σπουδή για αυλαία των ενδεχομενων ποινικών ευθυνών πρώην υπουργών. Πολλώ δε μάλλον τώρα που υπάρχει και η εμπειρία του χειρισμού της υπόθεσης Τριαντόπουλου, όπου παραβιάστηκε το Σύνταγμα και δεν έγινε καμία έρευνα από την επιτροπή προκαταρκτικής εξέτασης της Βουλής ("προανακριτική"). Υπάρχει δηλαδή "οδηγός" για το πώς θα χειριστεί η κυβέρνηση και την περίπτωση Καραμανλή - Σπίρτζη.
Αυτό κάνει ακόμα πιο ύποπτη την επιμονή των κομμάτων της αντιπολίτευσης να επιδιώκουν την κίνηση της διαδικασία ποινικής δίωξης από την παρούσα Βουλή. Ποιο μήνυμα πήραν από τον χειρισμό της υπόθεσης Τριαντόπουλου? Τί αποκόμισαν? Ότι η κυβέρνηση θα συνδράμει κάθε προσπάθεια για να "λάμψει η αλήθεια"? Ότι τώρα, στην παρούσα Βουλή και υπό τους συγκεκριμένους συσχετισμούς είναι η κατάλληλη ώρα για να φέρουν προτάσεις δίωξης? Γιατί επιμένουν στα "κατηγορητήρια" (sic!) από την στιγμή που γνωρίζουν ότι η κυβέρνηση θα χειριστεί τις ευθύνες Καραμανλή - Σπίρτζη με τον ίδιο τρόπο που χειρίστηκε την υπόθεση Τριαντόπουλου? Ποια εγγύηση ορθής απονομής δικαιοσύνης αποκόμισαν από τα όσα αντιθεσμικά και αντισυνταγματικά συνέβησαν?
Αυτός είναι ο λόγος που χαρακτηρίζαμε στις αναλύσεις μας ως ακατανόητες αν όχι ύποπτες τις ανακοινώσεις του ΣΥΡΙΖΑ το 2024 ότι θα έφερνε πρόταση κατά Καραμανλή (εδώ και εδώ). Διότι ήταν δεδομένη η απόρριψη της και ο συνεπακόλουθος ενταφιασμός των ποινικών ευθυνών.
Απέναντι στο ένστικτο αυτοσυντήρησης της Κυβέρνησης, η αντιπολίτευση δεν προτάσσει το αίτημα για ορθή απονομή δικαιοσύνης αλλά τον καιροσκοπισμό και την ιδιοτέλεια.
Ο 2ος τρόπος: διώξεις για πλημμέλημα
Η εμπειρία από τον χειρισμό της υπόθεσης Τριαντόπουλου ανέδειξε και κάτι ακόμα. Ανέδειξε ότι, πέρα από την απόρριψη της πρότασης δίωξης, υπάρχει και 2ος τρόπος για να πέσει αυλαία σε ό,τι αφορά στις ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες υπουργών. Υπάρχει και ο δρόμος της υπερψήφισης πρότασης για ελαφρύτερα αδικήματα (πλημμελήματα) κατά λιγότερων προσώπων.
Επειδή οι διαδηλώσεις του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου του 2025 κλόνισαν τις δημοσκοπικές της επιδόσεις και υπό το βάρος της μομφής ότι επιχειρεί να συγκαλύψει τις ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες των στελεχών της, η Κυβέρνηση έδειξε ότι έχει την διάθεση να μπει σε μια, ελεγχόμενη από την ίδια (και το ΠΑΣΟΚ), διαδικασία ποινικής δίωξης.
Αντί να απορρίψει εκ των προτέρων οποιαδήποτε πρόταση δίωξης, γεγονός που θα προκαλούσε αγανάκτηση στην κοινωνία και θα έδειχνε διάθεση συγκάλυψης, προχώρησε στο αμέσως καλύτερο σενάριο, δηλαδή να δρομολογήσει μια διαδικασία - παρωδία η οποία θα ήταν πλήρως ελεγχόμενη.
Το ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή τον ενταφιασμό των ποινικών ευθυνών, επιφέρει όχι μόνο η απόρριψη οποιαδήποτε πρότασης δίωξης αλλά και η υπερψήφιση μίας πρότασης η οποία θα αφορά σε λιγότερα ή σε ελαφρύτερα αδικήματα από εκείνα τα οποία έχουν πράγματι διαπραχθεί (νομικός χαρακτηρισμός των πράξεων). Δηλαδή, η υπερψήφιση πρότασης μόνο για πλημμέλημα και μόνο για τους Καραμανλή και Σπίρτζη. Ήτοι, το ακριβώς αντίθετο από αυτό που ζητούν οι συγγενείς.
Update 12.05.2025: Όπως φαίνεται, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το ΠΑΣΟΚ θα αναλάβει να εξυπηρετήσει την κυβέρνηση ως προς τον περιορισμό των προσώπων που θα περιλαμβάνει το "κατηγορητήριο", αφού η πρόταση του θα περιοριστεί μόνο κατά του Καραμανλή.
Τέτοιος περιορισμός του αντικειμένου της δίωξης από την παρούσα Βουλή, θα επιφέρει τα ίδια ακριβώς ανεπανόρθωτα αποτελέσματα τα οποία θα επέφερε και η απόρριψη της πρότασης. Θα παραχθεί περιορισμένο οιονεί δεδικασμένο.
Με απλά λόγια, αν ασκηθεί δίωξη από την παρούσα Βουλή κατά Καραμανλή και Σπίρτζη για πλημμελήματα, μια επόμενη Βουλή υπό άλλους συσχτισμούς δυνάμεων δεν θα μπορεί να βασιστεί στα ίδια πραγματικά περιστατικά, να χαρακτηρίσει τις πράξεις ως κακουργήματα και να επαναφέρει την υπόθεση.
Αυτό ακριβώς έκανε το ΠΑΣΟΚ στην υπόθεση του μπαζώματος και έβγαλε από την δύσκολη θέση την κυβέρνηση. Με την σπουδή που επέδειξε να καταθέσει πρόταση μόνο κατά του Τριαντόπουλου για ένα και μοναδικό πλημμέλημα, πρόσφερε απροσδόκητη (?) έως πολύ ύποπτη στήριξη στην Κυβέρνηση, εξασφαλίζοντας το "μπάζωμα" της συγκεκριμένης υπόθεσης.
Μάλιστα, δεν χρειάστηκε καν να "λερώσει" τα χέρια της η Κυβέρνηση. Το ανέλαβε να το κάνει το ΠΑΣΟΚ αντ' αυτής. Δεν αποκλείεται να το κάνει και τώρα το ΠΑΣΟΚ αυτό και να είναι εκείνο που θα καταθέσει την πρόταση για πλημμέλημα κατά Καραμανλή - Σπίρτζη.
Η κυβέρνηση φαίνεται να αποζητά να δημιουργήσει ένα "παράθυρο ευκαιρίας" εντός του οποίου θα έχουν αποσυρθεί τα Τέμπη από την επικαιρότητα και θα έχουν αντικατασταθεί από μία θετική ατζέντα η οποά θα περιλαμβάνει παροχές. Ίσως να μην είναι απίθανος ένας εκλογικός αιφνιδιασμός το Φθινόπωρο.
Συνεπώς, εκτός από την απόρριψη μιας πρότασης κατά Καραμανλή, Σπίρτζη κλπ, υπάρχει και 2η επιλογή η οποία είναι προς το συμφέρον της κυβέρνησης: το να κατατεθεί μία πρόταση δίωξης για τα ελαφρύτερα δυνατά αδικήματα (πλημμέλημα) και να υπερψηφιστεί. Η κυβέρνηση θα ευνοηθεί διότι αφενός θα δείξει ότι δεν απέφυγε να στείλει την υπόθεση στη δικαιοσύνη και αφετέρου θα έχει κάνει περιορισμό των απωλειών (damage control). Επιπλέον, επειδή είναι χρονοβόρα διαδικασία, θα έχει επιτύχει ταυτόχρονα και τον στόχο να αποσυρθεί το έγκλημα των Τεμπών από την επικαιρότητα.
Η πρόθυμη αντιπολίτευση
Η κυβέρνηση έχει πλήρη γνώση ότι απέναντι σε αυτούς τους σχεδιασμούς, έχει μια αδιάφορη, πρόχειρη, καιροσκοπική και πρόθυμη αντιπολίτευση. Μια αντιπολίτευση η οποία δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να στραφεί ευθέως κατά του αγώνα των συγγενών.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης το μόνο που βλέπουν μπροστά τους είναι το πώς θα κατακτήσουν την 2η θέση στις εκλογές, έστω κι αν αυτό μεταφράζεται σε τραγικές εκλογικές επιδόσεις της τάξεως του 10%. Στην αντιπολίτευση γνωρίζουν πολύ καλά ότι η κοινωνία τους έχει ξεπεράσει και ότι είναι πολιτικά ζόμπι, αλλά παραμένουν αμετανόητοι και αδίστακτοι.
Έχουν χάσει κάθε επαφή με την κοινωνία. Δεν αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα με αυτήν και ως εκ τούτου δεν έχουν και κανέναν λόγο να θέλουν να τα επιλύσουν σήμερα. Καλούν τους πολίτες να βάλουν τα προβλήματά τους στην "κατάψυξη", να κάνουν υπομονή (πόση ακόμα?) και να τους υπερψηφίσει για να συνεχίσουν να απολαμβάνουν καρέκλες, αργομισθίες, και να ξεκοκκαλίζουν την κρατική χρηματοδότηση. Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους είναι παγερά αδιάφοροι για την κοινωνία γενικά αλλά και για τα Τέμπη ειδικά.
Βλέποντας τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης ότι η άνευ ουσίας εμπλοκή της Ζωής Κωνσταντοπούλου στο έγκλημα των Τεμπών της απέφερε δημοσκοπικά οφέλη και διαπιστώνοντας ότι είχαν μείνει πίσω, τα κόμματα της αντιπολίτευσης αποφάσισαν να τζογάρουν πάνω σε 57 νεκρούς και στα εκατομμύρια κόσμου που διαδήλωσαν.
Πρόχειρα, χωρίς να έχουν ασχοληθεί σοβαρά με την υπόθεση και χωρίς να γνωρίζουν βασικά ζητήματα, αντί να δεσμευτούν ότι δεν θα καταθέσουν καμία πρόταση στην παρούσα Βουλή, άνοιξαν ζήτημα κατάθεσης πρότασης δίωξης πριν καν ακόμα διαβιβαστεί η δικογραφία και επιδόθηκαν σε αγώνα δρόμου για το ποιος θα προσφέρει τις καλύτερες υπηρεσίες στην κυβέρνηση.
Ιδίως το Κίνημα Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη. Παρουσίασε δημοσίως προτάσεις δίωξης ("κατηγορητήρια"), καλώντας τα υπόλοιπα κόμματα να τις συνυπογράψουν και να τις καταθέσουν όλοι μαζί. Ενδεικτικό της προχειρότητάς τους και της αδιαφορίας τους για την αλήθεια και την απόδοση ευθυνών όπου υπάρχουν, είναι ότι σε μία από τις προτάσεις που παρουσίασαν έχουν κάνει ξερό copy-paste αποσπάσματα από αναλύσεις μας. Δεν θέλησαν να αφιερώσουν ούτε δευτερόλεπτο παραπάνω για να μελετήσουν και να αναδείξουν σε βάθος τα κρίσιμα ζητήματα Δημοκρατίας που ανακύπτουν στο έγκλημα των Τεμπών.
Ακόμα όμως κι αν όλη η αντιπόλίτευση συνυπογράψει και καταθέσει τις προτάσεις αυτές, μετά τί θα συμβεί? Θα τρέξουν όλοι μαζί χέρι-χέρι στα λιβάδια? Τί ακριβώς προσδοκούν στο Κίνημα Δημοκρατίας? Τί πιστεύουν ότι θα γίνει εάν καταθέσουν τις προτάσεις τους? Ότι θα εγκλωβίσουν την κυβέρνηση? Ότι θα λάμψει η αλήθεια και ότι οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν? Δεν πήραν το μάθημά τους από τους κυβερνητικούς χειρισμούς στην υπόθεση Τριαντόπουλου?
Όχι, τα πράγματα είναι πολύ πιο κυνικά. Το πρόβλημα τους ήταν να ανακτήσουν το δημοσκοπικά χαμένο έδαφος απέναντι στην Ζωή Κωνσταντοπούλου και να φανούν ότι εγκλωβίζουν την υπόλοιπη αντιπολίτευση. Έκαναν all-in όπως λένε στην γλώσσα των τζογαδόρων. Έθεσαν στο τραπέζι το μέγιστο που τάχα μπορεί να κάνει ένα κόμμα της αντιπολίτευσης (κατάθεση πρότασης δίωξης) για να είναι σε θέση να κουνάνε το δάκτυλο στην υπόλοιπη αντιπολίτευση και να τους λένε "εμείς το κάναμε και μάλιστα πρώτοι, εσείς όχι". Δεν το έκαναν για να εξυπηρετήσουν τον αγώνα των συγγενών αλλά για να έχουν κάτι να περιφέρουν ως δήθεν ένδειξη ότι ασχολούνται κι εκείνοι με τα Τέμπη. Το έκαναν μήπως και διατηρηθούν δημοσκοπικά πάνω από το 3% για να δείξουν ότι η ψήφος στο κόμμα τους δεν είναι χαμένη ψήφος και ότι θα μπουν στην Βουλή. Αποφάσισαν να τζογάρουν στα Τέμπη μήπως και μπουν στην επόμενη Βουλή.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με το τζογάρισμα για "εδώ και τώρα" κατάθεση προτάσεων δίωξης στην παρούσα Βουλή, αυτό-εγκλωβίστηκαν σε μία θέση από την οποία πλέον δεν μπορούν να κάνουν πίσω. Δεν μπορούν πλέον να υποχωρήσουν και να μην υπερψηφίσουν την όποια πρόταση δίωξης κατά Καραμανλή θα φέρει η κυβέρνηση (ή το ΠΑΣΟΚ) και η οποία θα αφορά σε πλημμέλημα.
Αν κάνουν πίσω θα υποστούν τις συνέπειες της επικοινωνιακής "κιμαδομηχανής" της Κυβέρνησης. Θα κατηγορηθούν για υποκρισία και μικροκομματισμό. Θα κατηγορηθούν ότι, ενώ ζητούσαν κατηγορητήρια, τώρα που η κυβέρνηση τα έφερε, τα απορρίπτουν. Και ότι δεν αφήνουν την "δικαιοσύνη να κάνει την δουειά της" (sic!). Δεν φρόντισε η αντιπολίτευση να αποδομήσει έγκαιρα τέτοιους ισχυρισμούς. Λίγο ενδιαφέρει την κοινωνία ο αντίλογος που θα προτάξει η αντιπολίτευση ότι εννοούσαν "κατηγορητήριο" για κακουργήματα. Η επικοινωνιακή αντεπίθεση της κυβέρνησης θα εξαφανίσει κάθε αντίλογο. Δεν έπρεπε καν να ανοίξουν τέτοιο ζήτημα απέναντι στην επικοινωνιακή "κιμαδομηχανή" της κυβέρνησης. Έπρεπε να επιμείνουν στην θέση ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει η παρούσα Βουλή να ασχοληθεί με τις ποινικές ευθύνες των πρώην υπουργών μεταφορών διότι δεν έχει καμία αξιοπιστία.
Ο ανακριτής δεν μπορεί να αναβαθμίσει τις κατηγορίες
Όσοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στο Δικαστικό Συμβούλιο ή στον Ανακριτή του Ειδικού Δικαστηρίου για "αναβάθμιση σε κακούργημα", καλά θα κάνουν να κρατούν μικρό καλάθι διότι θα απογοητευτούν. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό αλλά προτιμούν να κοροϊδεύουν την κοινωνία.
Η άσκηση της ποινικής δίωξης από την Βουλή οριοθετεί το αντικείμενο της δίκης, κι ως εκ τούτου και το αντικείμενο της κύριας ανάκρισης, σε συγκεκριμένες πράξεις πχ σε πλημμελήματα [ενδ. Καρράς Αργ. "Ποινικό Δικονομικό Δίκαιο" 2024 σελ. 249].
Ο Ανακριτής υποχρεούται να κάνει κύρια ανάκριση και να ερευνήσει μόνο τις πράξεις για τις οποίες άσκησε δίωξη η Βουλή, δηλαδή για τα πλημμελήματα. Ο ανακριτής δεν ασκεί διώξεις. Διώξεις ασκεί ο εισαγγελέας (εν προκειμένω η Βουλή). Το πολύ πολύ, εάν ο ανακριτής εντοπίσει ενδείξεις κακουργήματος, κατ' ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 250 παρ. 2 ΚΠΔ, να τις στείλει στη Βουλή, η οποία είναι η μόνη αρμόδια για να ασκήσει ποινική δίωξη. Όλα αυτά είναι και αρκετά χρονοβόρα. Το κυβερνητικό ζητούμενο, να φύγει από την επικαιρότητα το έγκλημα των Τεμπών, θα έχει επιτευχθεί.
Αλλά ούτε και το Δικαστικό Συμβούλιο θα μπορεί να κάνει "βελτίωση" του νομικού χαρακτηρισμού της πράξης από το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος 259ΠΚ για παράδειγμα, σε θανατηφόρες παρεμβάσεις στη συγκοινωνία μέσων σταθερής τροχιάς 291 παρ. 1 δδ' ΠΚ ή σε ανθρωποκτονίες από αμέλεια 302ΠΚ σε συρροή, διότι τότε δεν θα πρόκειται για βελτίωση αλλά για ανεπίτρεπτη μεταβολή κατηγορίας σε πράξη ουσιωδώς διάφορη από εκείνη για την οποία ασκήθηκε η ποινική δίωξη ώστε να αποτελεί αντικειμενικά διαφορετικό έγκλημα (ενδ. ΑΠ 588/2024, 1341/2023, 716/2019, 293/2006, 1340/2005, 733/2004) που προκαλεί απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας (171 παρ. 1 στοιχ. β' και δ' ΚΠΔ) επειδή προσβάλλονται τα υπερασπιστικά δικαιώματα του κατηγορουμένου και επειδή δεν κινήθηκε η ποινική δίωξη από τον εισαγγελέα, ήτοι εν προκειμένω από την Βουλή.
Μια πρόβλεψη
Η δίωξη κατά του Σπίρτζη θα μπορούσε σε έναν βαθμό να προκαλέσει επιπλοκές στον κυβερνητικό σχεδιασμό αλλά όχι και να τον ακυρώσει.
Εάν έρθει πρόταση η οποία θα εμπλέκει και τον Σπίρτζη, τότε αυτός θα αποκτήσει την ιδιότητα του διαδίκου και θα μπορεί να προβεί σε διάφορες δικονομικές ενέργειες οι οποίες θα είναι κόντρα στα κυβερνητικά σχέδια. Θα μπορεί για παράδειγμα να ζητήσει την εξέταση μαρτύρων στην επιτροπή προκαταρκτικής εξέτασης της Βουλής ("προανακριτική") ήτοι να επιχειρήσει να την εξαναγκάσει να εργαστεί και να κάνει διερεύνηση της υπόθεσης, αντί να είναι "προανακριτική μιας μέρας".
Βέβαια, αφενός η Κυβερνητική πλειοψηφία είναι εκείνη που αποφασίζει στην προανακριτική και δεν μπορεί ο Σπίρτζης να την εξαναγκάσει και αφετέρου δεν είναι βέβαιο ότι ο Σπίρτζης θα έχει τέτοια διάθεση να διερευνηθούν οι τυχόν ευθύνες του.
Για τον λόγο αυτό, είναι εξαιρετικά πιθανό ότι το πόρισμα της Κυβέρνησης στην επιτροπή προκαταρκτικής εξέτασης της Βουλής θα διαπιστώνει την "παραγραφή" των ευθυνών Σπίρτζη και θα εισηγείται να μην του ασκηθεί ποινική δίωξη. Θα φροντίσει επίσης να "στολίσει" επικοινωνιακά το συμπέρασμα αυτό με "καθρεφτάκια" όπως ότι δήθεν ο Σπίρτζης επωφελείται από τις παλιές διατάξεις του Συντάγματος ενώ η Νέα Δημοκρατά με σθένος και αυταπάρνηση τις άλλαξε για να μην μένει κανείς στο απυρόβλητο και άλλα τέτοια ωραία.
Η ουσία θα κρύβεται στο ότι εάν δεν ασκηθεί ποινική δίωξη στον Σπίρτζη, τότε θα χάσει την ιδιότητα του διαδίκου και δεν θα μπορεί να παρεμβαίνει στην εξέλιξη της υπόθεσης. Σημειωτέον ότι Ανακριτής και Δικαστικό Συμβούλιο δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Δεν μπορούν να ασκήσουν ποινική δίωξη κατά του Σπίρτζη εάν δεν την ασκήσει η Βουλή.
Update 12.05.2025: Φαίνεται ότι τον ρόλο που περιγράφεται εδώ, ως προς τον Σπίρτζη, θα τον αναλάβει το ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, στο ΠΑΣΟΚ "δεν υπάρχει οριστική απόφαση από τη Χαριλάου Τρικούπη για το αν στο αίτημα για σύσταση προανακριτικής επιτροπής θα συμπεριληφθεί και ο πρώην υπουργός Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης, λόγω παραγραφής του ενδεχόμενου αδικήματος, ωστόσο είναι κάτι που θεωρείται πιθανόν". Εάν το ΠΑΣΟΚ καταθέσει πρόταση χωρίς να συμπεριλάβει τον Σπίρτζη, παρέχει ανεκτίμητη υπηρεσία στην κυβέρνηση διότι θα την διευκολύνει στην προανακριτική "της μιας μέρας", όπως έγινε με τον Τριαντόπουλο. Εάν το ΠΑΣΟΚ παραλείψει τον Σπίρτζη από την πρόταση του, τότε αυτός δεν θα έχει κανένα δικονομικό δικαίωμα ως προς την εξέλιξη της διαδικασίας ήτοι δεν θα μπορέσει να εμποδίσει την προανακριτική της "μιας ημέρας". Εάν υποτεθεί βέβαια ότι έχει τέτοια πρόθεση ο Σπίρτζης. Σε κάθε περίπτωση, υπογραμμίζεται ότι εάν υπάρχει ζήτημα "παραγραφής" των ενδεχόμενων αδικημάτων του Σπίρτζη, αυτήν (την παραγραφή) μπορεί να την διαπιστώσει το Δικαστικό Συμβούλιο. Δηλαδή, εάν το ΠΑΣΟΚ εκφράσει δημοσίως την θέση ότι δεν τάχα μπορούσε να κάνει αλλιώς, λόγω παραγραφής, θα λέει ψέματα σε συγγενείς και κοινωνία.
Οι "ματάκηδες" βουλευτές
Όταν ο Νικήτας Κακλαμάνης ανακοίνωσε την Τετάρτη 30 Απριλίου 2025 στην Ολομέλεια (πρακτικά σελ. 7) την διαβίβαση της δικογραφίας στη Βουλή, είπε επίσης ότι οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες δεν θα λάβουν αντίγραφα. Αντ' αυτού, θα "παίρνουν μάτι" την δικογραφία σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα της Βουλής.
Σχετικά τώρα με την τελευταία δικογραφία, που μόλις σας ανακοίνωσα -ήδη από εχθές ενημέρωσα και τη Διάσκεψη των Προέδρων- αφορά το σύνολο της μέχρι σήμερα σχηματισθείσας ανακριτικής δικογραφίας για την υπόθεση των Τεμπών σε ηλεκτρονική μορφή, με εξαίρεση ένα μικρό απόσπασμα που είναι σε χαρτί. Όπως αντιλαμβάνεστε, πρόκειται για υλικό ογκωδέστατο δεκάδων χιλιάδων σελίδων. Για να δώσουμε πρόσβαση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σε όλους τους εκπροσώπους των κομμάτων, αλλά και σε μεμονωμένους Βουλευτές που θα έχουν δικαίωμα να κρατήσουν τις σημειώσεις τους, χωρίς όμως αντίγραφα ή φωτογραφίες από κανέναν, κάνουμε κάτι για πρώτη φορά στην ιστορία της Βουλής. Υπενθυμίζω ότι σε όλες τις προηγούμενες αντίστοιχες περιπτώσεις ακόμη και αν η δικογραφία ήταν χιλιάδων σελίδων, η πρόσβαση δινόταν κάθε φορά σε έναν εκπρόσωπο από κάποια Κοινοβουλευτική Ομάδα και οι υπόλοιποι ανέμεναν σε λίστα για να λάβουν γνώση. Αυτή την φορά διαμορφώσαμε την Αίθουσα 168, Αίθουσα «Παύλος Μπακογιάννης», με δέκα τερματικά, ένα για κάθε Κοινοβουλευτική Ομάδα καθώς και ένα για τους ανεξάρτητους Βουλευτές, ώστε να μπορούν ταυτόχρονα να βλέπουν το σύνολο της δικογραφίας, που μας διαβιβάστηκε σε ηλεκτρονική μορφή. Η Αίθουσα αυτή, πλην σήμερα που θα ανοίξει από τις 11.00 ́ για να δούμε τις τελευταίες τεχνικές λεπτομέρειες, θα είναι επτά ημέρες την εβδομάδα από τις 9.00 ́ το πρωί μέχρι τις 21.00 το βράδυ. Το λέω προς ενημέρωση των Κοινοβουλευτικών Ομάδων. Και όπως καταλαβαίνετε, έκανα μία διευρυμένη ερμηνεία του αντίστοιχου άρθρου που ήταν στην Αίθουσα 131 με τη γνωστή διαδικασία που όλοι γνωρίζουμε. Ελπίζω ότι αυτό θα εκτιμηθεί από όλους τους συναδέλφους και θα τηρήσουν τα προβλεπόμενα από τον Κανονισμό.
Δεν είναι γνωστό αν το να μην δίνονται αντίγραφα, αποτελεί κάποια πρακτική η οποία τηρείται μακροχρόνια και διαμόρφωσε κάποια "συνθήκη", αλλά δεν ορίζεται κάτι τέτοιο ρητά στον Κανονισμό της Βουλής.
Πάντως είναι δικονομικά αδιανόητο ότι τα πρόσωπα των οποίων ο εκ του Συντάγματος ρόλος είναι εκείνος του οιονεί εισαγγελέα, δεν έχουν πρόσβαση στη δικογραφία στην οποία θα στηριχθούν αφενός για να καταρτίσουν προτάσεις δίωξης και αφετέρου για να ασκήσουν ποινικές διώξεις. Πολλώ δε μάλλον όταν τέτοια πλήρη πρόσβαση στην δικογραφία έχουν όργανα τα οποία δεν έχουν κανέναν θεσμικό ρόλο στην διαδικασία ήτοι ο Άρειος Πάγος και ο Υπουργός Δικαιοσύνης.
Θα μπορούσε να επικαλεστεί κανείς ότι η πρακτική αυτή τηρείται για να διασφαλιστεί η μυστικότητα της προδικασίας. Ωστόσο, όταν υπάρχουν τέτοιοι φόβοι δεν επιλύονται με την κατάργηση δικονομικών προβλέψεων και εγγυήσεων. Εάν υπάρχουν φόβοι για διαρροές τότε οφείλουν να βρούν τρόπο να την καταπολεμήσουν αντί να καταργούν την δικονομία.
Ακόμα πιο αδιανόητο είναι ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης αποδέχτηκαν τον ρόλο του "ματάκια" χωρίς καμία διαμαρτυρία.
Διαβάστε επίσης:
- Τέμπη - Προανακριτική: Q&A για την αίτηση Τριαντόπουλου
Ακολουθήστε μας στο BlueSky, στο mastodon, στο twitter και στο Facebook
Photo by Heye Jensen on Unsplash
